אודות מכון המחקר
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
לר' מיכל'ע מזלאטשוב (?) היו שלושה בנים:
פעם אחת, חסיד נסכיז בא אל ר' חיים מצאנז, שאל אותו ר' חיים בפרוטרוט כיצד נוהג ר' יצחק מנסכיז – מהי דרך החסידות שלו וההתנהגות שלו. סיפר לו [אותו חסיד] כל מיני דברים, אך ר' חיים לא התפעל מכך, אפילו כשאותו חסיד פירט לפניו את כל סדר יומו [של הר' מנסכיז].
כשהחסיד כבר סיים לפרט, הוא לפתע נזכר: "כן, שכחתי להזכיר, שבכל יום לפני התפילה, אפילו בערב פסח וביום כיפור, ר' יצחק לוקח שעון [מפרק] ומתקן אותו מחדש." נראה היה, שר' חיים ראה בכך דרך יוצאת דופן לעבודת השם והוא התפעל מכך מאוד. הוא מיד הורה למשה יהושע, מקורבו, לרתום את העגלה ולהכין אותה לנסיעה לנסכיז.
אולם, מסיבה זו או אחרת, הוא לא יכול היה לנסוע. ודוקא בדיוק כשהיה מוכן לנסיעה הגיעו החדשות שר' יצחק נפטר.
י.פ.
הרבי מצאנז
R. Mikhel of Zlotchov (?) had three sons:
Once, a [Ne]shkhizer hasid visited R. Hayim of Sanz who inquired in detail how R. Yitzhak of Neshkhiz conducts himself—his derekh haHasidut (Hasidic approach) and behavior. The visitor shared various details with R. Hayim, but he did not seem impressed, even when the visitor recounted R. Yitzhak's daily schedule in its entirety. However, the visitor then remembered, “Every day before prayers, including on the eve of Passover and Yom Kippur, R. Yitzhak would take ]apart?] a clock and set it [back] correctly.” R. Hayim, it seems, considered this act to be a significant form of worship, and he was deeply impressed by it. He immediately instructed his close associate Moshe Yehoshua to harness the coach and prepare to travel to Neshkhiz. However, due to a series of reasons, he was unable to travel, and just as he was prepared to go, news arrived that R. Yitzhak had passed away.
Y. F.
Sanzer Rebbe
ר' מעכעלע סלאטשאווער (?) האט געהאט דריי זון.
1) ר' יצחק סחיזשער
2) ר' יוסף – דער {דיסטילער} [אוסטילער] רב
3) ר' לעבעלע דער קאוולער רב
איינמאל איז א סחיזשער חסיד געקומען צו ר' חיים סאנצער. האט ר' חיים אים אויספירליך געפרעגט ווי אזוי ר' יצחק סחיזשער פירט זיך – זיין דרך חסידות, און התנהגות. האט ער אים דערציילט פארשידענעס, אבער ר' חיים איז נישט נתפעל געווארען – חאטש ער האט אים אויסגערעכענט דעם גאנצען סדר היום.
אז ער איז שוין געווען אין גאנצען פארטיג – דערמאנט זיך דער חסיד: איך האב יא פארגעסען צו דערמאנען – אז יעדען טאג פאר דעם דאווענען – אפילו ערב פסח און ערב יום כפור – צערנעמט ר' יצחק א זייגער און נעמט מאכט אים צוריק אויף צורעכט.
דאס ווייסט אויס האט אנגעטראפען ר' חיים ווי א געוואלדיגע עבודה און ער איז געוואלדיג נתפעל געווארען. ער האט באלד געהייסען משה יהושע – זיין {מקרב} [מקורב] – צו אויפשפאנען די קארעטע און גרייטען צו פארען נאך סחיזשע און.
אבער עס האט זיך געמאכט עפעס איין סיבה נאך דער אנדערע און ער האט נישט געקענט פארען. {אן} [און] פונקט ווי ער איז געווען גערייט איז אנגעקומען א דעפעשע אז ר' יצחק איז נסתלק געווראן.
י.פ)
סאנצער רבי
לר' מיכל'ע מזלאטשוב (?) היו שלושה בנים:
פעם אחת, חסיד נסכיז בא אל ר' חיים מצאנז, שאל אותו ר' חיים בפרוטרוט כיצד נוהג ר' יצחק מנסכיז – מהי דרך החסידות שלו וההתנהגות שלו. סיפר לו [אותו חסיד] כל מיני דברים, אך ר' חיים לא התפעל מכך, אפילו כשאותו חסיד פירט לפניו את כל סדר יומו [של הר' מנסכיז].
כשהחסיד כבר סיים לפרט, הוא לפתע נזכר: "כן, שכחתי להזכיר, שבכל יום לפני התפילה, אפילו בערב פסח וביום כיפור, ר' יצחק לוקח שעון [מפרק] ומתקן אותו מחדש." נראה היה, שר' חיים ראה בכך דרך יוצאת דופן לעבודת השם והוא התפעל מכך מאוד. הוא מיד הורה למשה יהושע, מקורבו, לרתום את העגלה ולהכין אותה לנסיעה לנסכיז.
אולם, מסיבה זו או אחרת, הוא לא יכול היה לנסוע. ודוקא בדיוק כשהיה מוכן לנסיעה הגיעו החדשות שר' יצחק נפטר.
י.פ.
הרבי מצאנז
R. Mikhel of Zlotchov (?) had three sons:
Once, a [Ne]shkhizer hasid visited R. Hayim of Sanz who inquired in detail how R. Yitzhak of Neshkhiz conducts himself—his derekh haHasidut (Hasidic approach) and behavior. The visitor shared various details with R. Hayim, but he did not seem impressed, even when the visitor recounted R. Yitzhak's daily schedule in its entirety. However, the visitor then remembered, “Every day before prayers, including on the eve of Passover and Yom Kippur, R. Yitzhak would take ]apart?] a clock and set it [back] correctly.” R. Hayim, it seems, considered this act to be a significant form of worship, and he was deeply impressed by it. He immediately instructed his close associate Moshe Yehoshua to harness the coach and prepare to travel to Neshkhiz. However, due to a series of reasons, he was unable to travel, and just as he was prepared to go, news arrived that R. Yitzhak had passed away.
Y. F.
Sanzer Rebbe
ר' מעכעלע סלאטשאווער (?) האט געהאט דריי זון.
1) ר' יצחק סחיזשער
2) ר' יוסף – דער {דיסטילער} [אוסטילער] רב
3) ר' לעבעלע דער קאוולער רב
איינמאל איז א סחיזשער חסיד געקומען צו ר' חיים סאנצער. האט ר' חיים אים אויספירליך געפרעגט ווי אזוי ר' יצחק סחיזשער פירט זיך – זיין דרך חסידות, און התנהגות. האט ער אים דערציילט פארשידענעס, אבער ר' חיים איז נישט נתפעל געווארען – חאטש ער האט אים אויסגערעכענט דעם גאנצען סדר היום.
אז ער איז שוין געווען אין גאנצען פארטיג – דערמאנט זיך דער חסיד: איך האב יא פארגעסען צו דערמאנען – אז יעדען טאג פאר דעם דאווענען – אפילו ערב פסח און ערב יום כפור – צערנעמט ר' יצחק א זייגער און נעמט מאכט אים צוריק אויף צורעכט.
דאס ווייסט אויס האט אנגעטראפען ר' חיים ווי א געוואלדיגע עבודה און ער איז געוואלדיג נתפעל געווארען. ער האט באלד געהייסען משה יהושע – זיין {מקרב} [מקורב] – צו אויפשפאנען די קארעטע און גרייטען צו פארען נאך סחיזשע און.
אבער עס האט זיך געמאכט עפעס איין סיבה נאך דער אנדערע און ער האט נישט געקענט פארען. {אן} [און] פונקט ווי ער איז געווען גערייט איז אנגעקומען א דעפעשע אז ר' יצחק איז נסתלק געווראן.
י.פ)
סאנצער רבי
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
