אודות מכון המחקר
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
ר' יעקב לינסקר עסק יום שלם ב[לימוד] תורה ואשתו שלו ניהלה עסק לבדים. פעם אחת היא הייתה חייבת לצאת ועזבה את ר' יעקב בחנות לבדו. עני אחד נכנס וביקש נדבה. ר' יעקב היה בטלן גדול ולא הכיר צורת מטבע [=לא הכיר בחשיבות וערך הכסף]. הוא ראה בדלפק מספר רנדלים [=מטבע אירופאי] [=אדם שיושב ולומד כל היום] ושאל את הקבצן: "זה מספיק?" הקבצן אמר "כמובן שכן!" ור' יעקב נתן לו רנדל אחד. הקבצן הפיץ את הידיעה שר' יעקב נותן נדבות גדולות וקהל שלם של פושטי יד ומקבצי נדבות באו בריצה לדלפק של ר' יעקב והוא נתן לכל אחד רנדל. כשרנדלים נגמרו הוא התנצל ושאל אם הוא יכול לתת להם סחורה במקום כסף. וכמובן שלקבצנים לא היה אכפת שנותנים להם כמה מטרים של סחורת בד. עד מהרה העסק היה ריק – בלא מטבעות ובלא סחורה.
כשהרבנית חזרה חשכו עיניה. היא החלה להתרעם שהוא הרס אותה. אז ענה לה ר' יעקב לינסקער: "אני לא מבין אותך. אני רואה אותך כל יום נותנת סחורה לגויים ואת לא עושה מזה שום מהומה, נו, אז גם אני רשאי לעשות אותו הדבר ליהודים".
י.פ.
משה כהן.
R. Jacob Linsker spent the entire day studying Torah and his wife ran a fabric shop. Once she had to leave and left R. Jacob in the shop. A pauper entered and requested a donation. R. Jacob was very unworldly and could not recognize the value of a coin. He saw on the counter several gold rendlach. So he asked the beggar, “Are these enough?” Of course, the beggar said yes and R. Jacob gave him a rendl. The beggar spread the news that R. Jacob was handing out large donations and a crowd of beggars came running to R. Jacob’s counter and he gave each one a rendl.
When he ran out of the rendlach he apologized and asked if he could give them fabric instead of money. Of course, the beggars did not mind being given several meters of cloth. Soon the shop was empty – no ducats and no merchandise. When his wife returned she was appalled. She began to scream: How could he do this? He has ruined her! R. Jacob Linsker said to her: “I don’t understand you. I see you every day giving merchandise to Gentiles, and you don’t make a fuss. So, I am allowed to do the same for Jews.”
I.F.
Moses Cohen
ר' יעקב לינסקער איז דעם גאנצען טאג עוסק געווען אין תורה און זיין רביצין האט געפירט א שניטווארען געשעפט.
איינמאל האט זי געמוסט אוועגפוהרען און האט געלאסט ר' יעקב אין דעם קראם. איז ער העריינגעקומען אן ארמער מאן און געבעטען א נדבה. ר' יעקב איג איז געווען א גרויסער בטלן און האט נישט געוואוסט א צורת מטבע. האט ער געזען אין לאדען עטלעכע גולדענע ריינדעלעך – האט ער געפרעגט דעם בעטלער – איז דאס גענוג. דער בעטלער האט אוודאי געזאגט אז יא און ר' יעקב האט אים געגעבען א ריינדעל. דער בעטלער האט פארשפרייט די ידיעה דאס ר' יעקב גיט נדבות אויף אזא גרויסען אופן – און א גאנצער עולם שנארערס און בעטלער איז געקומן צו לויפען צו ר' יעקב'ס לאדען און יעדעם האט ער געגעבען צו א ריינדעל.
אז די ריינדלעך האבען זיך אוסגעלאזט האט ער זיך ענטשולדיגט און געפרעגט צו ער מעג זיי געבען שניט סחורה אנשטאדט געלד. און פארשטייט זיך אז די בעטלערס האט עס נישט געארט אז מען גיט זיי צו עטלעכע מעטער שניט סחורה. באלד איז דאס געשעפט געווען ליידיג – נישט קיין ריינדעל – נישט קיין סחורה.
אז די רביצין איז צוריגגעקומען – איז איר פינסטער געווארען פאר די אויגען. זי האט אנגעהויבען צו געוואלדעווען שטייטס – ער האט זי אומגליקליך געמאכט.
זאגט ר' יעקב לינסקער צו איר: איך פארשטיי דיך נישט. איך זע דיך יעדען טאג אוועגגעבען סחורה צו גוים און די מאכסט גאר נישט א רעש. נו, מעג איך דאך דאס זעלבע טוען צו יידן.
י.פ) ר' משה כהן
ר' יעקב לינסקר עסק יום שלם ב[לימוד] תורה ואשתו שלו ניהלה עסק לבדים. פעם אחת היא הייתה חייבת לצאת ועזבה את ר' יעקב בחנות לבדו. עני אחד נכנס וביקש נדבה. ר' יעקב היה בטלן גדול ולא הכיר צורת מטבע [=לא הכיר בחשיבות וערך הכסף]. הוא ראה בדלפק מספר רנדלים [=מטבע אירופאי] [=אדם שיושב ולומד כל היום] ושאל את הקבצן: "זה מספיק?" הקבצן אמר "כמובן שכן!" ור' יעקב נתן לו רנדל אחד. הקבצן הפיץ את הידיעה שר' יעקב נותן נדבות גדולות וקהל שלם של פושטי יד ומקבצי נדבות באו בריצה לדלפק של ר' יעקב והוא נתן לכל אחד רנדל. כשרנדלים נגמרו הוא התנצל ושאל אם הוא יכול לתת להם סחורה במקום כסף. וכמובן שלקבצנים לא היה אכפת שנותנים להם כמה מטרים של סחורת בד. עד מהרה העסק היה ריק – בלא מטבעות ובלא סחורה.
כשהרבנית חזרה חשכו עיניה. היא החלה להתרעם שהוא הרס אותה. אז ענה לה ר' יעקב לינסקער: "אני לא מבין אותך. אני רואה אותך כל יום נותנת סחורה לגויים ואת לא עושה מזה שום מהומה, נו, אז גם אני רשאי לעשות אותו הדבר ליהודים".
י.פ.
משה כהן.
R. Jacob Linsker spent the entire day studying Torah and his wife ran a fabric shop. Once she had to leave and left R. Jacob in the shop. A pauper entered and requested a donation. R. Jacob was very unworldly and could not recognize the value of a coin. He saw on the counter several gold rendlach. So he asked the beggar, “Are these enough?” Of course, the beggar said yes and R. Jacob gave him a rendl. The beggar spread the news that R. Jacob was handing out large donations and a crowd of beggars came running to R. Jacob’s counter and he gave each one a rendl.
When he ran out of the rendlach he apologized and asked if he could give them fabric instead of money. Of course, the beggars did not mind being given several meters of cloth. Soon the shop was empty – no ducats and no merchandise. When his wife returned she was appalled. She began to scream: How could he do this? He has ruined her! R. Jacob Linsker said to her: “I don’t understand you. I see you every day giving merchandise to Gentiles, and you don’t make a fuss. So, I am allowed to do the same for Jews.”
I.F.
Moses Cohen
ר' יעקב לינסקער איז דעם גאנצען טאג עוסק געווען אין תורה און זיין רביצין האט געפירט א שניטווארען געשעפט.
איינמאל האט זי געמוסט אוועגפוהרען און האט געלאסט ר' יעקב אין דעם קראם. איז ער העריינגעקומען אן ארמער מאן און געבעטען א נדבה. ר' יעקב איג איז געווען א גרויסער בטלן און האט נישט געוואוסט א צורת מטבע. האט ער געזען אין לאדען עטלעכע גולדענע ריינדעלעך – האט ער געפרעגט דעם בעטלער – איז דאס גענוג. דער בעטלער האט אוודאי געזאגט אז יא און ר' יעקב האט אים געגעבען א ריינדעל. דער בעטלער האט פארשפרייט די ידיעה דאס ר' יעקב גיט נדבות אויף אזא גרויסען אופן – און א גאנצער עולם שנארערס און בעטלער איז געקומן צו לויפען צו ר' יעקב'ס לאדען און יעדעם האט ער געגעבען צו א ריינדעל.
אז די ריינדלעך האבען זיך אוסגעלאזט האט ער זיך ענטשולדיגט און געפרעגט צו ער מעג זיי געבען שניט סחורה אנשטאדט געלד. און פארשטייט זיך אז די בעטלערס האט עס נישט געארט אז מען גיט זיי צו עטלעכע מעטער שניט סחורה. באלד איז דאס געשעפט געווען ליידיג – נישט קיין ריינדעל – נישט קיין סחורה.
אז די רביצין איז צוריגגעקומען – איז איר פינסטער געווארען פאר די אויגען. זי האט אנגעהויבען צו געוואלדעווען שטייטס – ער האט זי אומגליקליך געמאכט.
זאגט ר' יעקב לינסקער צו איר: איך פארשטיי דיך נישט. איך זע דיך יעדען טאג אוועגגעבען סחורה צו גוים און די מאכסט גאר נישט א רעש. נו, מעג איך דאך דאס זעלבע טוען צו יידן.
י.פ) ר' משה כהן
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
