עיון באוסף
עיון לפי נושא
עיון לפי אישים
אינדקס
הצגת כתב היד

עיון באוסף

1

הבעש"ט מאמץ ילד או חתונת הנסיך והנסיכה

הבעש"ט מאמץ ילד או חתונת הנסיך והנסיכה

 

אישה באה אל הבעש"ט לבקש נדבה, אוחזת ילד בידה. הבעש"ט ביקש ממנה שתמכור לו את הילד, שיישאר בנו (של הבעש"ט). היא סירבה מכיוון שהילד הוא פרנסתה – כשהיא נראית עם ילד בזרועותיה, מרחמים עליה.

הבעש"ט הציע לה חדר אצלו בבית ולבוש כדי לשכנע אותה להשאיר את הילד אצלו. היא הסכימה, אבל אמרה שבתמורה היא תשטוף את הרצפה. – "לא", ענה הבעש"ט – "אני רוצה שתישאר את ובנך אצלי רק כאורחי כבוד".

הבעש"ט גידל את הילד שהצליח מאד בלימוד – החזיקו ממנו כעילוי וכינו אותו 'בן הבעש"ט'. כולם באו לבר המצווה של הילד. גבירים ורבנים רבו בעבורו, והציגו לבעש"ט את השידוכים הטובים והמשובחים ביותר – אבל הבעש"ט אמר שכרגע הוא לא מחפש שידוך עבור הילד.

כשהאורחים נסעו, קרא הבעש"ט ל ר' וולף קיציס והורה לו לנסוע לכפר, בו חי מלמד אחד לו חמש בנות מאוסות מאוד, ולארגן שידוך עם הבת הבכורה. בנוסף, הוא הורה לו להתחייב בנדוניה, בבגדי החתונה עבור החתן, עבור הכלה ואף עבור כל המשפחה.

ר' וואלף קיציס הגיע אל המלמד עם השליחות שלו –

 

המלמד החל לבכות – "לא די שאני קבצן עם 5 נערות שעלי לחתן, אלא שאתה בא הנה לעשות ממני צחוק?!". אבל, כשר' וולף שכנע אותו שהוא היה רציני – הוא הסכים – [וכשהבין] שהבעש"ט היה מחויב באמת – הוא ענה – "בוודאי גם אני מחויב!" – ומיד סגרו על השידוך בתקיעת כף. אבל כשר' וואלף ראה את הכלה חשכו עיניו – היא הייתה זקנה-מאוסה. הוא נהייה כל כך חסר מנוחה – שמיד שכח לקבוע זמן לחתונה.

כשחזר אל הבעש"ט, שאל אותו הבעש"ט אם הוא קבע זמן לחתונה. ר' וואלף קיציס החל לבכות ולספר כמה חוסר מזל וקושי כרוכים בשידוך – אבל הבעש"ט אמר לו לחזור ולקבוע זמן לחתונה – ר' וואלף ציית.

קהל רב ומכובד הגיע לחתונה. הבעש"ט לבדו הלך לקבל את פני הכלה והמחותנים והשמחה הייתה גדולה לאין שיעור. אולם, כשהקהל ראה את הכלה, בכייה גדולה החלה עם עצבות רבה. שלוש פעמים הוא הורה לקהל לשמח את החתן והכלה אבל הקהל לא ציית. הבעש"ט בעצמו קרא "אני יודע שאתם עצובים מאוד, אבל שמעו את המעשה שאני רוצה לספר לכם על היחוס של החתן והכלה."

 

"פעם אחת היה מלך אחד – צורר יהודים גדול, שלא הרשה לאף יהודי לחיות בארצו. למלך הזה היה בן יחיד. פעם אחת, בן המלך יצא אל היער כדי לצוד והבחין בבקתה קטנה בין העצים, משם

זרח אור גדול. הוא שחרר את מלוויו ונכנס אל הבקתה. כשהלך והתקרב הוא שמע נגינה כה מתוקה, כמוה לא שמע מימיו. כשפתח את הדלת הוא ראה חייל יושב אל הגמרא ושר לעצמו ניגוד (זה היה ל"וניק).

ביקש ממנו בן המלך שילמדו את הניגון. החייל סירב מכיוון שהוא גוי. אם הוא רוצה ללמוד, הוא חייב להימול [=להתגייר]. בן המלך הסכים לקחת שמונה ימי חופש מאביו ולהימול. לאחר מכן, הוא התיישב ללמוד והלך מחיל אל חיל.

לאחר 6 חודשים, הל"וניק עצר, ובן המלך אמר שהוא לא יכול להמשיך ללמוד אתו בגלל שהוא חי עם גויה. אז הוא אמר לו שהוא יפרוש מאשתו שהייתה בת מלך ושאביה היה צורר יהודים. אשתו הרגישה זאת, ולא הניחה לו עד שהוא סיפר לה את הסוד וגם היא התגיירה.

בינתיים, הוא הצליח בלימודיו עד שהחייל ראה שאין לו אף תורה נוספת ללמדו – הוא שלח אותו עם מכתב אל הרבי שלו. שם, הוא התפתח עוד יותר – עד שהוא נהייה אדם גדול בישראל.

לאחר זמן, הרבי גם עצר אותו ואמר לו שהוא לא יכול להמשיך עוד בגלל שהוא נולד גוי.

מה, אם כן, ניתן לעשות? – הוא צריך להסתלק מהעולם

ולהיברא מחדש.  הוא הסכים לכך, אבל התנה זאת בהבטחה מהרבי שלו שלא יגרום לו ליפול בגלגול החדש לידיים כאלו שיהרסו את כל מה שהוא כבר השיג בזמן הזה. אז הרבי אמר לו שההישגים שלו לא יהרסו.

כשהוא נפרד מאשתו, היא לא רצתה דבר, מלבד להסתלק מהעולם כמוהו – אבל, הוא נדרש להבטיח לה בתקיעת כף – שבגלגול החדש שלו הוא יישא אותה שוב."

 

סיים הבעש"ט: "נו, יהודים, אתם רוצים עכשיו להפר את ההבטחה שהם קבעו בעצמם – זה הוא בן המלך וזו היא בת המלך –שמחו את החתן והכלה!"

 

(מעשה ששמע מהרבי מבוהוש)

The Besht Adopts a Child, or the Wedding of the Prince and Princess

A woman came to the Besht to ask for a donation, holding a child in her arms. The Besht asked her to sell him the child, to remain his (the Besht's) child. The woman refused, explaining that the child is her livelihood – when she is seen with the child in her arms, [people] they have mercy on her.

The Besht offered her a room in his household as well as clothing to convince her to leave the child with him. She agreed, however, and said that she would have to wash the floors. "No", replied the Besht, "I want you and your child to stay with me only as honored guests".

The Besht raised the child – he grew to become a fastidious student – and was considered a genius (Illuy). Everyone called him the Besht's child.

The 'whole world' came to the child's Bar Mitzvah. The affluent as well as Rabbis fought over him; the finest and wealthiest marriage proposals (shidduchim) were offered to the Besht – but the Besht said that he was not yet looking for a prospective mate (shidduch) for the boy.

When the guests left The Besht called in R' Wolf Kitzis and bade him to go to a village wherein lived a teacher with five very unseemly daughters and to arrange a match (shidduch) with the eldest daughter. He also told him to underwrite expenses for the wedding, wedding clothes for the groom and bride, and also for the whole family.

  1. Wolf Kitzis came to the teacher with his mission –

 

– and the teacher started crying – “It is not enough that I am a pauper with 5 girls to marry off – but you come here to make fun of me.” But when R' Wolf convinced him that he was serious – he agreed – [when he realized] that the Besht was fully committed – he replied – I'm committed too – and they immediately sealed it with a handshake. But when R. Wolf saw the bride, he became quite distraught (lit: dark before his eyes) – she was so old and unseemly. It made him so unsettled – that he completely forgot to settle upon a wedding date.

When he returned to the Besht, the Besht asked him if he had settled upon a wedding date. R' Wolf began to weep, saying what a misfortune it would be to go ahead with the shidduch.  However, the Besht just told him to go back and settle upon a wedding date – so R' Wolf obeyed.

To the wedding came a large and respected multitude. The Besht himself went to receive the bride and the in-laws and the joy was immeasurable. However, when the crowd saw the bride, tremendous weeping befell them and in sadness overcame them. He ordered them three times to rejoice before the groom and bride, but the people did not obey. The Besht himself called out “I know you are very distraught but listen to the story I want to tell you about the lineage of the groom and the bride.”

Once upon a time, there was a king – a great oppressor of the Jews who did not allow any Jews to live in his land. The king had an only child. One time the King's son went out to the woods and noticed a small cabin in the woods from which

 

shone a great light. He dismissed his retinue and went to the cabin. As he approached, he heard a sweet melody the likes of which he had never heard before in his life. When he opened the door, he saw a soldier sitting bent over a Gemara while singing a melody (this was a Lamed Vavnik) [=one of the 36 hidden tzaddikim].

The king's son asked him to teach him the melody. The soldier did not want to because he was a Gentile. If he insisted on learning it, he would have to be circumcised. The king's son agreed to take eight days off from his father to be circumcised. After this, he settled down to study and made great progress.

After six months, the '36er' stopped, telling the king's son that he could no longer study with him because he was married to a Gentile. He then assured that he would separate from his wife, who was a princess and whose father was also an oppressor of the Jews.

His wife sensed something and refused to leave him alone until he told her the secret and she too converted (lit: became a Jewish child).

Meanwhile, he continued in his studies until the soldier saw that he no longer had ample Torah to teach him – he sent him with a letter to his Rebbe. There, he continued to progress – until he became a great man within Israel.

After a while, the Rebbe also halted him, telling him that he could not progress further because he had been born a Gentile.

What then is to be done? – he must leave this world and

 

be created from anew. He agreed to it but he wanted an assurance from his Rebbe that in his new incarnation, he should not fall into such hands that would ruin what he had already accomplished until now. His Rebbe promised him that his achievements would not become sullied.

When he took his leave from his wife – she wanted nothing else but to take her leave from this world as well –he had to guarantee (lit: shake hands) – that in his new incarnation, he would take her back.

The Besht concluded: Well, Yidden, do you now wish to tear asunder the agreement this couple shook hands over? – this is the Prince and this is the Princess – Let's rejoice before the groom and bride!

 

(The story was heard from the Bohusher Rebbe)

Y.F.

Aizik Bronstein

 

הבעש"ט מאמץ ילד או חתונת הנסיך והנסיכה

א פרוי איז געקומען צום בעשט בעטען א נדבה און געהאלטען א קינד אין

דער האנד. האט דער בעשט זי געבעטען זי זאל אים פאר-

קויפען דאס קינד און זאל בלייבען זיין {(דעם בעשט)} [דעם בעשט'ס] קינד.

האט זי נישט געוואלט ווייל זי האט געטענ'עט דאס דאס קינד

איז איר פרנסה – ווייל אז מען זעט זי מיט דעם קינד אין דער

האנד האט מען רחמנות אויף איר.

האט דער בעשט איר אנגעבאטען א צימער ביי זיך אין

דער שטוב און הלבשה אבי זי זאל דאס קינד ביי אים לאזען.

האט זי ג איינגעשטימט אבער געזאגט דאס דאפאר וועל זי וואשען

די פאדלאציע. – ניין האט איר דער בעש"ט געענטפערט –

נאר בדרך כבוד וויל איך מיט אייער קינד זאלען בלייבען

ביי מיר.

דער בעשט האט אויפגעהאדעוועט דאס קינד – ער איס געוואקסען

שטארק  אין לערנען – מען האט אים געהאלטען פאר אן עלוי. די וועלט

האט אים גערופען דעם בעשט'ס קינד.

צו דער בר מצווה פונ'ם קינד איז געקומען די גאנצער וועלט.

גבירים, רבנים האבען זיך אזש געשלאגען איבער אים און מען

האט אנגעטראגען דעם בעשט די שענסטע און רייכסטע שידוכים –

אבער דער בעשט האט געזאגט אז ער האלט יעצט נאך נישט

אין שידוכים פאר דעם קינד.

אז די אורחים זענען זיך צו פארען האט דער בעשט איינגערופען

ר' וואלף קיצית אין אים געהייסען פארען אין א דארף וואו

עס וואוינט א מלמד מיט פינף גאר מאוסע טעכטער און זאל

טוען א שידוך מיט דער עלסטער טאכטער. אויך האט ער אים גע-

הייסען זיך מתחייב זיין מיט נדן, חתונה קליידער פאר דער חתן כלה

אין אויך פאר דער גאנצער משפחה.

ר' וואלף קיצית איז געקומען צו דעם מלמד מיט זיין שליחות –

האט דער מלמד אנגעהויבען צו וויינען – נישט גענוג איך בין

א קבצן מיט 5 מוידען חתונה צו מאכען – קומט איר נאך מאכען

חוזק פון מיר. אבער אז ר' וואלף האט אים איבערצייגט דאס ער

מיינט ערנסט – האט ער מסכים געווען – אז דער בעשט שטייט אן – האט

ער זיך אנגערופען – שטייט מיר אוודאי אן – און מען האט שוין געמאכט א

תקיעת כף. אז ר' וואלף האט אבער דערזען די כלה איז אים פינסטער

געווארען פאר די אויגען – זי איז געווען אלט-מאוס. איז ער געווארען

אזוי איבערראשט – דאס האט ער שוין פארגעסען צו אבצושטעלען די

זמן החתונה.

אז ער איז צוריק געקומען צום בעשט האט אים דער בעשט געפרעגט

האסט שוין אבגעשטעלט די זמן חתונה האט ר' וואלף קיצית אנגעהויבען

צו וויינען און דערצעלט וואס אן אונגליק עס וואלט געווען אז מען [וועט] דארכגעען

מיט דעם שידוך – אבער דער בעשט האט אים שוין געהייסען צוריק פארען

און אבשטעלען דעם זמן חתונה – האט ר' וואלף געפאלגט.

ביי דער חתונה איז געווען א גרויסער-געהויבענער עולם. דער בעשט

איז אליין געגאנגען מקבל פנים זיין די כלה און דעם מחותן און

די שמחה איז געווען אין לשער. דער עולם האט אבער נאר דערזעען

די כלה איז געווארען א גרויס געוויין. דער בעשט האט געהייסען משמח זיין

חתן וכלה אבער דער עולם איז געווען שטארק צוטראגען און אין עצבות.

דריי פאל מאל האט ער געהייסען משמח חתן כלה צו מאכען אבער דער עולם האט נישט

געפאלגט. האט זיך דער בעשט אנגערופען – איך ווייס וואס איר זענד אזוי טרויריג

אבער הערט זיך צו דער מעשה וואס איך וועל אייך דערציילען פון דעם יחוס פון

חתן כלה.

אמאל איז געווען א מלך – א גרויסער צורר היהודים וואס ביי אים

אין לאנד האבען נישט געטורט וואוינען קיין יידען. דער מלך האט

געהאט א בן יחיד. איינמאל איז דער בן המלך ארויס אין דער יאגד,

האט ער באמערקט א קליין שטובעל אין וואלד פון וואנעט האט

(2)

געשיינט א גרויס ליכט. האט ער אבגעשאפט זיינע באגלייטער און צו-

געגאנגען צו דעם שטובעל. אזוי ווי ער איס צוגעקומען נאנט – האט זיך

דערהערט אזא זיסע נגינה וואס ער האט נאך נישט געהערט קיינמאל

אין זיין לעבען. אז ער האט אויפגעעפענט די טיר האט ער געזען א זאלדאט

זיצענדיג איבער דער גמרא און זינגט זיך אונטער א ניגון (דאס איז

געווען א ל"ו'ניק).

האט דער בן מלך געבעטען ער זאל אים אויס לערנען דעם ניגון.

האט דער זאלדאט נישט געוואלט ווייל ער איז א גוי – נאר אז ער וויל דווקא

אויסלערנען מוס ער זיך מלע'ן. האט דער בן מלך איינגעשטימט

דארויף אין גענעמען אכט טעג חופש פון זיין פאטער אין

זיך צו מלע'ן. נאכדעם האט ער זיך געזעצט לערנען און איז

געשטיגען מעלה מעלה.

נאך 6 מאנאטען האט דער ל"ו'ניג זיך אבגעשטעלט און

דעם בן מלך געזאגט דאס ער קען מיט אים ווייטער נישט לערנען

ווייל ער איס לעבט מיט א גויה. האט ער צוגעזאגט אז ער וועט זיך

פורש זיין פון זיין פרוי וואס איז געווען א בת מלך און

איר פאטער איז אויך געווען א צורר יהודים.

זיין פרוי האט דאס דערפילט האט זי אים נישט אבל אבגעלאזט

ביז ער האט איר דערציילט דעם סוד און זי איז אויך געווארען

א יידיש קינד.

דאווייל איז ער שטענדיג געשטיגען אין לערנען ביז דער זאלדאט

האט דערזען דאס ער האט שוין קיין גענוג תורה פאר אים – האט

ער אים געשיקט מיט א בריף צו זיין רבי'ן. דארטען איז ער אלס

גרעסער געווארען – ביז ער איס געווארען א גדול בישראל.

נאך א צייט איז דער רבי אויך געבליבען שטיין און האט אים

געזאגט דאס ער קען נישט געען ווייטער ווייל ער איס געבוירען א גוי.

וואס דען איז צו טוען – ער זאל געען פון דעם עולם און אויפ'ס

ניי באשאפען צו ווערען. האט ער באשטאנען דארויף אבער ער האט

נאר געוואלט א הבטחה פון זיין רבי'ן דאס ווען ער עס זאל נישט

אים נייען גלגול אריינפאלען אין א זאלכע הענט וואס זאלען כליא

מאכען דאס וואס ער האט שוין אויפגעטון בין יעצט. האט אים

זיין רבי צוגעזאגט דאס ער וועט נישט כליא ווערען.

אז ער האט זיך געזעגענט מיט זיין ווייב – האט זי געוואלט נישט

אנדערס נאר אויך אוועג פון דעם עולם – אבער ער האט איר גע-

מוסט געבען א תקיעת כף – דאס אויף דעם צווייטען

גלגול זאל ער זי צוריקנעמען.

האט דער בעש"ט אויסגעפירט: נו יידן ווילט איר מיר

יעצט צערטיילען דעם תקיעת כף וואס זיי האבען אליין

געמאכט – דאס איז דער בן מלך אין דאס איז דער די

בת המלך – זייט משמח דעם חתן כלה!

(די מעשה געהערט פון דעם באהושער רבין)

הבעש"ט מאמץ ילד או חתונת הנסיך והנסיכה

הבעש"ט מאמץ ילד או חתונת הנסיך והנסיכה

 

אישה באה אל הבעש"ט לבקש נדבה, אוחזת ילד בידה. הבעש"ט ביקש ממנה שתמכור לו את הילד, שיישאר בנו (של הבעש"ט). היא סירבה מכיוון שהילד הוא פרנסתה – כשהיא נראית עם ילד בזרועותיה, מרחמים עליה.

הבעש"ט הציע לה חדר אצלו בבית ולבוש כדי לשכנע אותה להשאיר את הילד אצלו. היא הסכימה, אבל אמרה שבתמורה היא תשטוף את הרצפה. – "לא", ענה הבעש"ט – "אני רוצה שתישאר את ובנך אצלי רק כאורחי כבוד".

הבעש"ט גידל את הילד שהצליח מאד בלימוד – החזיקו ממנו כעילוי וכינו אותו 'בן הבעש"ט'. כולם באו לבר המצווה של הילד. גבירים ורבנים רבו בעבורו, והציגו לבעש"ט את השידוכים הטובים והמשובחים ביותר – אבל הבעש"ט אמר שכרגע הוא לא מחפש שידוך עבור הילד.

כשהאורחים נסעו, קרא הבעש"ט ל ר' וולף קיציס והורה לו לנסוע לכפר, בו חי מלמד אחד לו חמש בנות מאוסות מאוד, ולארגן שידוך עם הבת הבכורה. בנוסף, הוא הורה לו להתחייב בנדוניה, בבגדי החתונה עבור החתן, עבור הכלה ואף עבור כל המשפחה.

ר' וואלף קיציס הגיע אל המלמד עם השליחות שלו –

 

המלמד החל לבכות – "לא די שאני קבצן עם 5 נערות שעלי לחתן, אלא שאתה בא הנה לעשות ממני צחוק?!". אבל, כשר' וולף שכנע אותו שהוא היה רציני – הוא הסכים – [וכשהבין] שהבעש"ט היה מחויב באמת – הוא ענה – "בוודאי גם אני מחויב!" – ומיד סגרו על השידוך בתקיעת כף. אבל כשר' וואלף ראה את הכלה חשכו עיניו – היא הייתה זקנה-מאוסה. הוא נהייה כל כך חסר מנוחה – שמיד שכח לקבוע זמן לחתונה.

כשחזר אל הבעש"ט, שאל אותו הבעש"ט אם הוא קבע זמן לחתונה. ר' וואלף קיציס החל לבכות ולספר כמה חוסר מזל וקושי כרוכים בשידוך – אבל הבעש"ט אמר לו לחזור ולקבוע זמן לחתונה – ר' וואלף ציית.

קהל רב ומכובד הגיע לחתונה. הבעש"ט לבדו הלך לקבל את פני הכלה והמחותנים והשמחה הייתה גדולה לאין שיעור. אולם, כשהקהל ראה את הכלה, בכייה גדולה החלה עם עצבות רבה. שלוש פעמים הוא הורה לקהל לשמח את החתן והכלה אבל הקהל לא ציית. הבעש"ט בעצמו קרא "אני יודע שאתם עצובים מאוד, אבל שמעו את המעשה שאני רוצה לספר לכם על היחוס של החתן והכלה."

 

"פעם אחת היה מלך אחד – צורר יהודים גדול, שלא הרשה לאף יהודי לחיות בארצו. למלך הזה היה בן יחיד. פעם אחת, בן המלך יצא אל היער כדי לצוד והבחין בבקתה קטנה בין העצים, משם

זרח אור גדול. הוא שחרר את מלוויו ונכנס אל הבקתה. כשהלך והתקרב הוא שמע נגינה כה מתוקה, כמוה לא שמע מימיו. כשפתח את הדלת הוא ראה חייל יושב אל הגמרא ושר לעצמו ניגוד (זה היה ל"וניק).

ביקש ממנו בן המלך שילמדו את הניגון. החייל סירב מכיוון שהוא גוי. אם הוא רוצה ללמוד, הוא חייב להימול [=להתגייר]. בן המלך הסכים לקחת שמונה ימי חופש מאביו ולהימול. לאחר מכן, הוא התיישב ללמוד והלך מחיל אל חיל.

לאחר 6 חודשים, הל"וניק עצר, ובן המלך אמר שהוא לא יכול להמשיך ללמוד אתו בגלל שהוא חי עם גויה. אז הוא אמר לו שהוא יפרוש מאשתו שהייתה בת מלך ושאביה היה צורר יהודים. אשתו הרגישה זאת, ולא הניחה לו עד שהוא סיפר לה את הסוד וגם היא התגיירה.

בינתיים, הוא הצליח בלימודיו עד שהחייל ראה שאין לו אף תורה נוספת ללמדו – הוא שלח אותו עם מכתב אל הרבי שלו. שם, הוא התפתח עוד יותר – עד שהוא נהייה אדם גדול בישראל.

לאחר זמן, הרבי גם עצר אותו ואמר לו שהוא לא יכול להמשיך עוד בגלל שהוא נולד גוי.

מה, אם כן, ניתן לעשות? – הוא צריך להסתלק מהעולם

ולהיברא מחדש.  הוא הסכים לכך, אבל התנה זאת בהבטחה מהרבי שלו שלא יגרום לו ליפול בגלגול החדש לידיים כאלו שיהרסו את כל מה שהוא כבר השיג בזמן הזה. אז הרבי אמר לו שההישגים שלו לא יהרסו.

כשהוא נפרד מאשתו, היא לא רצתה דבר, מלבד להסתלק מהעולם כמוהו – אבל, הוא נדרש להבטיח לה בתקיעת כף – שבגלגול החדש שלו הוא יישא אותה שוב."

 

סיים הבעש"ט: "נו, יהודים, אתם רוצים עכשיו להפר את ההבטחה שהם קבעו בעצמם – זה הוא בן המלך וזו היא בת המלך –שמחו את החתן והכלה!"

 

(מעשה ששמע מהרבי מבוהוש)

The Besht Adopts a Child, or the Wedding of the Prince and Princess

A woman came to the Besht to ask for a donation, holding a child in her arms. The Besht asked her to sell him the child, to remain his (the Besht's) child. The woman refused, explaining that the child is her livelihood – when she is seen with the child in her arms, [people] they have mercy on her.

The Besht offered her a room in his household as well as clothing to convince her to leave the child with him. She agreed, however, and said that she would have to wash the floors. "No", replied the Besht, "I want you and your child to stay with me only as honored guests".

The Besht raised the child – he grew to become a fastidious student – and was considered a genius (Illuy). Everyone called him the Besht's child.

The 'whole world' came to the child's Bar Mitzvah. The affluent as well as Rabbis fought over him; the finest and wealthiest marriage proposals (shidduchim) were offered to the Besht – but the Besht said that he was not yet looking for a prospective mate (shidduch) for the boy.

When the guests left The Besht called in R' Wolf Kitzis and bade him to go to a village wherein lived a teacher with five very unseemly daughters and to arrange a match (shidduch) with the eldest daughter. He also told him to underwrite expenses for the wedding, wedding clothes for the groom and bride, and also for the whole family.

  1. Wolf Kitzis came to the teacher with his mission –

 

– and the teacher started crying – “It is not enough that I am a pauper with 5 girls to marry off – but you come here to make fun of me.” But when R' Wolf convinced him that he was serious – he agreed – [when he realized] that the Besht was fully committed – he replied – I'm committed too – and they immediately sealed it with a handshake. But when R. Wolf saw the bride, he became quite distraught (lit: dark before his eyes) – she was so old and unseemly. It made him so unsettled – that he completely forgot to settle upon a wedding date.

When he returned to the Besht, the Besht asked him if he had settled upon a wedding date. R' Wolf began to weep, saying what a misfortune it would be to go ahead with the shidduch.  However, the Besht just told him to go back and settle upon a wedding date – so R' Wolf obeyed.

To the wedding came a large and respected multitude. The Besht himself went to receive the bride and the in-laws and the joy was immeasurable. However, when the crowd saw the bride, tremendous weeping befell them and in sadness overcame them. He ordered them three times to rejoice before the groom and bride, but the people did not obey. The Besht himself called out “I know you are very distraught but listen to the story I want to tell you about the lineage of the groom and the bride.”

Once upon a time, there was a king – a great oppressor of the Jews who did not allow any Jews to live in his land. The king had an only child. One time the King's son went out to the woods and noticed a small cabin in the woods from which

 

shone a great light. He dismissed his retinue and went to the cabin. As he approached, he heard a sweet melody the likes of which he had never heard before in his life. When he opened the door, he saw a soldier sitting bent over a Gemara while singing a melody (this was a Lamed Vavnik) [=one of the 36 hidden tzaddikim].

The king's son asked him to teach him the melody. The soldier did not want to because he was a Gentile. If he insisted on learning it, he would have to be circumcised. The king's son agreed to take eight days off from his father to be circumcised. After this, he settled down to study and made great progress.

After six months, the '36er' stopped, telling the king's son that he could no longer study with him because he was married to a Gentile. He then assured that he would separate from his wife, who was a princess and whose father was also an oppressor of the Jews.

His wife sensed something and refused to leave him alone until he told her the secret and she too converted (lit: became a Jewish child).

Meanwhile, he continued in his studies until the soldier saw that he no longer had ample Torah to teach him – he sent him with a letter to his Rebbe. There, he continued to progress – until he became a great man within Israel.

After a while, the Rebbe also halted him, telling him that he could not progress further because he had been born a Gentile.

What then is to be done? – he must leave this world and

 

be created from anew. He agreed to it but he wanted an assurance from his Rebbe that in his new incarnation, he should not fall into such hands that would ruin what he had already accomplished until now. His Rebbe promised him that his achievements would not become sullied.

When he took his leave from his wife – she wanted nothing else but to take her leave from this world as well –he had to guarantee (lit: shake hands) – that in his new incarnation, he would take her back.

The Besht concluded: Well, Yidden, do you now wish to tear asunder the agreement this couple shook hands over? – this is the Prince and this is the Princess – Let's rejoice before the groom and bride!

 

(The story was heard from the Bohusher Rebbe)

Y.F.

Aizik Bronstein

 

הבעש"ט מאמץ ילד או חתונת הנסיך והנסיכה

א פרוי איז געקומען צום בעשט בעטען א נדבה און געהאלטען א קינד אין

דער האנד. האט דער בעשט זי געבעטען זי זאל אים פאר-

קויפען דאס קינד און זאל בלייבען זיין {(דעם בעשט)} [דעם בעשט'ס] קינד.

האט זי נישט געוואלט ווייל זי האט געטענ'עט דאס דאס קינד

איז איר פרנסה – ווייל אז מען זעט זי מיט דעם קינד אין דער

האנד האט מען רחמנות אויף איר.

האט דער בעשט איר אנגעבאטען א צימער ביי זיך אין

דער שטוב און הלבשה אבי זי זאל דאס קינד ביי אים לאזען.

האט זי ג איינגעשטימט אבער געזאגט דאס דאפאר וועל זי וואשען

די פאדלאציע. – ניין האט איר דער בעש"ט געענטפערט –

נאר בדרך כבוד וויל איך מיט אייער קינד זאלען בלייבען

ביי מיר.

דער בעשט האט אויפגעהאדעוועט דאס קינד – ער איס געוואקסען

שטארק  אין לערנען – מען האט אים געהאלטען פאר אן עלוי. די וועלט

האט אים גערופען דעם בעשט'ס קינד.

צו דער בר מצווה פונ'ם קינד איז געקומען די גאנצער וועלט.

גבירים, רבנים האבען זיך אזש געשלאגען איבער אים און מען

האט אנגעטראגען דעם בעשט די שענסטע און רייכסטע שידוכים –

אבער דער בעשט האט געזאגט אז ער האלט יעצט נאך נישט

אין שידוכים פאר דעם קינד.

אז די אורחים זענען זיך צו פארען האט דער בעשט איינגערופען

ר' וואלף קיצית אין אים געהייסען פארען אין א דארף וואו

עס וואוינט א מלמד מיט פינף גאר מאוסע טעכטער און זאל

טוען א שידוך מיט דער עלסטער טאכטער. אויך האט ער אים גע-

הייסען זיך מתחייב זיין מיט נדן, חתונה קליידער פאר דער חתן כלה

אין אויך פאר דער גאנצער משפחה.

ר' וואלף קיצית איז געקומען צו דעם מלמד מיט זיין שליחות –

האט דער מלמד אנגעהויבען צו וויינען – נישט גענוג איך בין

א קבצן מיט 5 מוידען חתונה צו מאכען – קומט איר נאך מאכען

חוזק פון מיר. אבער אז ר' וואלף האט אים איבערצייגט דאס ער

מיינט ערנסט – האט ער מסכים געווען – אז דער בעשט שטייט אן – האט

ער זיך אנגערופען – שטייט מיר אוודאי אן – און מען האט שוין געמאכט א

תקיעת כף. אז ר' וואלף האט אבער דערזען די כלה איז אים פינסטער

געווארען פאר די אויגען – זי איז געווען אלט-מאוס. איז ער געווארען

אזוי איבערראשט – דאס האט ער שוין פארגעסען צו אבצושטעלען די

זמן החתונה.

אז ער איז צוריק געקומען צום בעשט האט אים דער בעשט געפרעגט

האסט שוין אבגעשטעלט די זמן חתונה האט ר' וואלף קיצית אנגעהויבען

צו וויינען און דערצעלט וואס אן אונגליק עס וואלט געווען אז מען [וועט] דארכגעען

מיט דעם שידוך – אבער דער בעשט האט אים שוין געהייסען צוריק פארען

און אבשטעלען דעם זמן חתונה – האט ר' וואלף געפאלגט.

ביי דער חתונה איז געווען א גרויסער-געהויבענער עולם. דער בעשט

איז אליין געגאנגען מקבל פנים זיין די כלה און דעם מחותן און

די שמחה איז געווען אין לשער. דער עולם האט אבער נאר דערזעען

די כלה איז געווארען א גרויס געוויין. דער בעשט האט געהייסען משמח זיין

חתן וכלה אבער דער עולם איז געווען שטארק צוטראגען און אין עצבות.

דריי פאל מאל האט ער געהייסען משמח חתן כלה צו מאכען אבער דער עולם האט נישט

געפאלגט. האט זיך דער בעשט אנגערופען – איך ווייס וואס איר זענד אזוי טרויריג

אבער הערט זיך צו דער מעשה וואס איך וועל אייך דערציילען פון דעם יחוס פון

חתן כלה.

אמאל איז געווען א מלך – א גרויסער צורר היהודים וואס ביי אים

אין לאנד האבען נישט געטורט וואוינען קיין יידען. דער מלך האט

געהאט א בן יחיד. איינמאל איז דער בן המלך ארויס אין דער יאגד,

האט ער באמערקט א קליין שטובעל אין וואלד פון וואנעט האט

(2)

געשיינט א גרויס ליכט. האט ער אבגעשאפט זיינע באגלייטער און צו-

געגאנגען צו דעם שטובעל. אזוי ווי ער איס צוגעקומען נאנט – האט זיך

דערהערט אזא זיסע נגינה וואס ער האט נאך נישט געהערט קיינמאל

אין זיין לעבען. אז ער האט אויפגעעפענט די טיר האט ער געזען א זאלדאט

זיצענדיג איבער דער גמרא און זינגט זיך אונטער א ניגון (דאס איז

געווען א ל"ו'ניק).

האט דער בן מלך געבעטען ער זאל אים אויס לערנען דעם ניגון.

האט דער זאלדאט נישט געוואלט ווייל ער איז א גוי – נאר אז ער וויל דווקא

אויסלערנען מוס ער זיך מלע'ן. האט דער בן מלך איינגעשטימט

דארויף אין גענעמען אכט טעג חופש פון זיין פאטער אין

זיך צו מלע'ן. נאכדעם האט ער זיך געזעצט לערנען און איז

געשטיגען מעלה מעלה.

נאך 6 מאנאטען האט דער ל"ו'ניג זיך אבגעשטעלט און

דעם בן מלך געזאגט דאס ער קען מיט אים ווייטער נישט לערנען

ווייל ער איס לעבט מיט א גויה. האט ער צוגעזאגט אז ער וועט זיך

פורש זיין פון זיין פרוי וואס איז געווען א בת מלך און

איר פאטער איז אויך געווען א צורר יהודים.

זיין פרוי האט דאס דערפילט האט זי אים נישט אבל אבגעלאזט

ביז ער האט איר דערציילט דעם סוד און זי איז אויך געווארען

א יידיש קינד.

דאווייל איז ער שטענדיג געשטיגען אין לערנען ביז דער זאלדאט

האט דערזען דאס ער האט שוין קיין גענוג תורה פאר אים – האט

ער אים געשיקט מיט א בריף צו זיין רבי'ן. דארטען איז ער אלס

גרעסער געווארען – ביז ער איס געווארען א גדול בישראל.

נאך א צייט איז דער רבי אויך געבליבען שטיין און האט אים

געזאגט דאס ער קען נישט געען ווייטער ווייל ער איס געבוירען א גוי.

וואס דען איז צו טוען – ער זאל געען פון דעם עולם און אויפ'ס

ניי באשאפען צו ווערען. האט ער באשטאנען דארויף אבער ער האט

נאר געוואלט א הבטחה פון זיין רבי'ן דאס ווען ער עס זאל נישט

אים נייען גלגול אריינפאלען אין א זאלכע הענט וואס זאלען כליא

מאכען דאס וואס ער האט שוין אויפגעטון בין יעצט. האט אים

זיין רבי צוגעזאגט דאס ער וועט נישט כליא ווערען.

אז ער האט זיך געזעגענט מיט זיין ווייב – האט זי געוואלט נישט

אנדערס נאר אויך אוועג פון דעם עולם – אבער ער האט איר גע-

מוסט געבען א תקיעת כף – דאס אויף דעם צווייטען

גלגול זאל ער זי צוריקנעמען.

האט דער בעש"ט אויסגעפירט: נו יידן ווילט איר מיר

יעצט צערטיילען דעם תקיעת כף וואס זיי האבען אליין

געמאכט – דאס איז דער בן מלך אין דאס איז דער די

בת המלך – זייט משמח דעם חתן כלה!

(די מעשה געהערט פון דעם באהושער רבין)

כתב יד פרידמן