אודות מכון המחקר
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
המגיד מסקולע, ר' שלמה לוצקער, חווה פעם מופת מהמגיד ממעזריטש.
ר' מוט'לה [הערת צד:] (יחיאל מיכל?) מזלוצ'וב, הבן של ר' יצחק מדרוהוביץ' – עמד בראש חצר משלו ולא היה מתלמידי המגיד. פעם אחת הוא היה במעזריטש אבל לא כחסיד. הרבי מנסכיז', שהיה אחד מאנשיו של ר' מוט'לה, התלווה אליו [למעזריטש]. הרבי היה צריך את ר' מוט'לה אבל לא יכול היה למצוא אותו. הוא פגש את ר' שלמה לוצקער ושאל אותו: "איפה הרבי שלי?" ר' שלמה חשב שהוא מתכוון למגיד כי המשמעות של סתם "רבי" אצלו היא המגיד אז הוא לקח אותו אל המגיד. כשר' מוט'לה שמע על כך זה הטריד אותו מאוד והוא צעק על ר' שלמה: "אתה כבר לא תהיה רבי!"
[באותו הזמן] בחדרו המיוחד, המגיד הרגיש ברוח הקודש שר' מוט'לה גוזר גזירה. הוא קרא לר' שלמה ואמר לו: "שמע, היית ראוי להיות רבי של שישים אלף חסידים אבל ר' מוט'לה ביטל זאת. אני מבטיח לך שיהיה לך תלמיד אחד שיהיה שקול כנגד ששים אלף [חסידים]." זה היה ר' שלום מבעלז.
י.פ.
הרבי מצאנז
The Preacher of Sokal, R. Solomon Lutzker [d.1813] experienced a miracle with the Magid of Mezritsh.
R. Motele [side comment:] (Yechiel Mikhel?) Zlotchover [d.c.1785], the son of R. Isaac of Drohobycz, led a court of his own and was not of the disciples of the Magid. Once he was in Mezritsh but not as a hasid [=follower]. The Rabbi [Mordechai] of Neshkhiz [d.1800], one of R. Motele’s people, accompanied him. The rabbi needed R. Motele but could not find him. He encountered R. Solomon Lutzker and asked him: “Where is my rebbe?” R. Solomon thought that he meant the Magid since, for him, simply “rebbe” meant the Magid, and he led him to the Magid. When R. Motele heard about this it bothered him greatly and he yelled at R. Solomon: “You will not be a rebbe now!”
The Magid, in his special room, sensed by his holy spirit what R. Motele decreed. He called R. Solomon and said to him: “Listen. You were worthy of being a rebbe of sixty thousand hasidim [=followers], but R. Motele forestalled that. I promise you [however] that you will have a disciple who will be equal to sixty thousand.” This was R. Shalom Belzer [d.1855].
I.F.
Sanzer Rebbe
דער סקוהלער מגיד ר' שלמה לוצקער האט געהאט א מופת פון דעם {מעריטשער} [מעזריטשער]מגיד.
ר' מאטעלע סלאטשאווער [בגליון: יחיאל מיכל?], דער זון פון ר' יצחק דראהאביטשער – האט געפירט א חצר פאר זיך אין נישט געווען פון דעם מגיד'ס תלמידים. איינמאל איז ער געווען אין מעזיבוזש מעזריטש אבער נישט בתורת חסיד.
דער זריזשעווער נעסכעזשער רב – איינער פון ר' מאטעלע'ס מענשען – איז מיטגעפוהרען. האט דער זריזשעווער[נעסכעזשע] רב געדארפט האבען ר' מאטעלע און האט אים נישט געקענט געפונען. האט ער געטראפען ר' שלמה לוצקער און האט אים געפרעגט: וואו איז מיין מיין רבי?
ר' שלמה האט געמיינט דאס ער מיינט דעם מגיד ווייל סתם רבי איז ביי אים געהייסען דער מגיד, אין האט אים צוגעפירט צום מגיד.
אז ר' מאטעלע האט עס דערהערט האט עס אים שטארק פארדראסען אין האט זיך אויסגעשריען אויף ר' שלמה: דו וועסט שוין נישט זיין קיין רבי!
דער מגיד ברוח הקודש האט דערשפירט בחדרו המיוחד וואס ר' מאטעלע האט גוזר געווען. האט ער אים גילאזט רופן ר' שלמה און האט אים געזאגט: הער אויס. דו ביזט געווען מוכן דו זאלסט זיין א רבי פון ששה [? ששים] רבוא חסידים האט די ר' מאטעלע דאס פארזעהען. זאג איך דיר צו דאס וועלסט האבען א תלמיד וואס וועט זיין שקול כנגד די ששה [? ששים] רבוא. דאס איס געווען ר' שלום בעלזער.
י.פ) סאנצער רבי
המגיד מסקולע, ר' שלמה לוצקער, חווה פעם מופת מהמגיד ממעזריטש.
ר' מוט'לה [הערת צד:] (יחיאל מיכל?) מזלוצ'וב, הבן של ר' יצחק מדרוהוביץ' – עמד בראש חצר משלו ולא היה מתלמידי המגיד. פעם אחת הוא היה במעזריטש אבל לא כחסיד. הרבי מנסכיז', שהיה אחד מאנשיו של ר' מוט'לה, התלווה אליו [למעזריטש]. הרבי היה צריך את ר' מוט'לה אבל לא יכול היה למצוא אותו. הוא פגש את ר' שלמה לוצקער ושאל אותו: "איפה הרבי שלי?" ר' שלמה חשב שהוא מתכוון למגיד כי המשמעות של סתם "רבי" אצלו היא המגיד אז הוא לקח אותו אל המגיד. כשר' מוט'לה שמע על כך זה הטריד אותו מאוד והוא צעק על ר' שלמה: "אתה כבר לא תהיה רבי!"
[באותו הזמן] בחדרו המיוחד, המגיד הרגיש ברוח הקודש שר' מוט'לה גוזר גזירה. הוא קרא לר' שלמה ואמר לו: "שמע, היית ראוי להיות רבי של שישים אלף חסידים אבל ר' מוט'לה ביטל זאת. אני מבטיח לך שיהיה לך תלמיד אחד שיהיה שקול כנגד ששים אלף [חסידים]." זה היה ר' שלום מבעלז.
י.פ.
הרבי מצאנז
The Preacher of Sokal, R. Solomon Lutzker [d.1813] experienced a miracle with the Magid of Mezritsh.
R. Motele [side comment:] (Yechiel Mikhel?) Zlotchover [d.c.1785], the son of R. Isaac of Drohobycz, led a court of his own and was not of the disciples of the Magid. Once he was in Mezritsh but not as a hasid [=follower]. The Rabbi [Mordechai] of Neshkhiz [d.1800], one of R. Motele’s people, accompanied him. The rabbi needed R. Motele but could not find him. He encountered R. Solomon Lutzker and asked him: “Where is my rebbe?” R. Solomon thought that he meant the Magid since, for him, simply “rebbe” meant the Magid, and he led him to the Magid. When R. Motele heard about this it bothered him greatly and he yelled at R. Solomon: “You will not be a rebbe now!”
The Magid, in his special room, sensed by his holy spirit what R. Motele decreed. He called R. Solomon and said to him: “Listen. You were worthy of being a rebbe of sixty thousand hasidim [=followers], but R. Motele forestalled that. I promise you [however] that you will have a disciple who will be equal to sixty thousand.” This was R. Shalom Belzer [d.1855].
I.F.
Sanzer Rebbe
דער סקוהלער מגיד ר' שלמה לוצקער האט געהאט א מופת פון דעם {מעריטשער} [מעזריטשער]מגיד.
ר' מאטעלע סלאטשאווער [בגליון: יחיאל מיכל?], דער זון פון ר' יצחק דראהאביטשער – האט געפירט א חצר פאר זיך אין נישט געווען פון דעם מגיד'ס תלמידים. איינמאל איז ער געווען אין מעזיבוזש מעזריטש אבער נישט בתורת חסיד.
דער זריזשעווער נעסכעזשער רב – איינער פון ר' מאטעלע'ס מענשען – איז מיטגעפוהרען. האט דער זריזשעווער[נעסכעזשע] רב געדארפט האבען ר' מאטעלע און האט אים נישט געקענט געפונען. האט ער געטראפען ר' שלמה לוצקער און האט אים געפרעגט: וואו איז מיין מיין רבי?
ר' שלמה האט געמיינט דאס ער מיינט דעם מגיד ווייל סתם רבי איז ביי אים געהייסען דער מגיד, אין האט אים צוגעפירט צום מגיד.
אז ר' מאטעלע האט עס דערהערט האט עס אים שטארק פארדראסען אין האט זיך אויסגעשריען אויף ר' שלמה: דו וועסט שוין נישט זיין קיין רבי!
דער מגיד ברוח הקודש האט דערשפירט בחדרו המיוחד וואס ר' מאטעלע האט גוזר געווען. האט ער אים גילאזט רופן ר' שלמה און האט אים געזאגט: הער אויס. דו ביזט געווען מוכן דו זאלסט זיין א רבי פון ששה [? ששים] רבוא חסידים האט די ר' מאטעלע דאס פארזעהען. זאג איך דיר צו דאס וועלסט האבען א תלמיד וואס וועט זיין שקול כנגד די ששה [? ששים] רבוא. דאס איס געווען ר' שלום בעלזער.
י.פ) סאנצער רבי
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
