אודות מכון המחקר
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
למרות שהוא היה מתנגד, ר' בנצי'ל סטריער למעשה העריך את הרבי מצאנז. הוא סיפר משל: שני סוחרים באו לבית חרושת שמוכר סחורה. כשהציגו את הסחורה לאחד מהם ונקבו במחיר הוא הציע לשלם 50% מהמחיר במקום ואת השאר בתשלומים והם סגרו עסקה מיד.
הסוחר השני ראה כיצד עסקאות נעשות וחשב שהוא יהיה חכם יותר. כשהראו לו את הסחורה, הוא לא הציע להם כסף אלא טען שהם צריכים לבטוח בו עם כל [הסכום]. לא יצאה מזה שום עסקה. הם אמרו לו: "הסוחר הראשון לפחות היה מוכן לתת 50% – ראינו שהוא היה רציני. אתה לא רצית לתת כלום – אז אנו יודעים שאתה לא יותר מסתם נוכל."
"כך זה גם עם ה[רבי] מצאנז", סיכם ר' בנצי'ל, "לדעת ללמוד זה לפחות 50% מהערך של אנשים. {הוא} [אני] יודע מיד שיש לו את ה-50% – ולכן אני מאמין לו בנוגע ל-50% האחרים."
י.פ.
ר' משה כהן
R. Benzil Strier did in fact esteem the Sanzer – despite being a mitnaged. He related a parable: Two merchants came to a factory selling merchandise. They showed one some merchandise and told him a particular price. The merchant offered 50% and the rest in installments. They immediately sealed the deal.
The other merchant saw how deals were made and thought he would be clever. When they showed him the merchandise he offered no cash and demanded to be trusted with the full amount. No deal was made as they said: “The first merchant was at least willing to give 50% so we saw that he was serious. You, however, do not wish to give anything – you must be a swindler.”
“The same is with the Sanzer,” R. Benzil said. “To be a scholar is at least 50% of the value of a person. [I] know that he has the 50% – regarding the other 50% I trust him.”
I.F.
ר' בענציל סטריער האט אבער שטארק געהאלטען פון דעם סאנצער – חאטש ער איז געווען א מתנגיד.
ער האט געזאגט א משל. געקומען צו א פאבריק ווי עס איז געווען צו פארקויפען סחורה צוויי סוחרים. האט מען איינעם געוויזען סחורה און פארלאנגט א געוויסען פרייז. האט יענען אנגעביטען 50% און דאס רעסט אויף אויסצוצוהלען. האט מען באלד געמאכט דאס געשעפט.
יענער האט געזען ווי אזוי מען האט געמאכט מאכט געשעפטען האט געמיינט ער וועט זיין א קלוגער. אז מען האט אים געוויזען די סחורה האט ער אנגעביטין דאס באר[?] [דער?] געלדוועט ער גאר נישט געבען – און מען מוס מען אים גלויבען אויף דעם גאנצען. איז געווארען אויס געשעפט ווייל מען האט אים געזאגט: מילא דער ערשטער סוחר האט געוואלט געבען חאטש 50% – האט מען געזען ער מיינט ערנסט. דו ווילסט גאר נישט געבען – ביסט דו ווייסט אויס א שווינדלער.
אזוי אויך מיט דעם סאנצער – האט ר' בענציל אויסגעפירט. קענען לערנען איז חאטש 50% פון דעם ווערט פון א מענשען. ער ווייסט באלד דאס ער האט די 50% – אויף די אנדער 50% געטרוי איך אים שוין.
י.פ) ר' משה כהן
למרות שהוא היה מתנגד, ר' בנצי'ל סטריער למעשה העריך את הרבי מצאנז. הוא סיפר משל: שני סוחרים באו לבית חרושת שמוכר סחורה. כשהציגו את הסחורה לאחד מהם ונקבו במחיר הוא הציע לשלם 50% מהמחיר במקום ואת השאר בתשלומים והם סגרו עסקה מיד.
הסוחר השני ראה כיצד עסקאות נעשות וחשב שהוא יהיה חכם יותר. כשהראו לו את הסחורה, הוא לא הציע להם כסף אלא טען שהם צריכים לבטוח בו עם כל [הסכום]. לא יצאה מזה שום עסקה. הם אמרו לו: "הסוחר הראשון לפחות היה מוכן לתת 50% – ראינו שהוא היה רציני. אתה לא רצית לתת כלום – אז אנו יודעים שאתה לא יותר מסתם נוכל."
"כך זה גם עם ה[רבי] מצאנז", סיכם ר' בנצי'ל, "לדעת ללמוד זה לפחות 50% מהערך של אנשים. {הוא} [אני] יודע מיד שיש לו את ה-50% – ולכן אני מאמין לו בנוגע ל-50% האחרים."
י.פ.
ר' משה כהן
R. Benzil Strier did in fact esteem the Sanzer – despite being a mitnaged. He related a parable: Two merchants came to a factory selling merchandise. They showed one some merchandise and told him a particular price. The merchant offered 50% and the rest in installments. They immediately sealed the deal.
The other merchant saw how deals were made and thought he would be clever. When they showed him the merchandise he offered no cash and demanded to be trusted with the full amount. No deal was made as they said: “The first merchant was at least willing to give 50% so we saw that he was serious. You, however, do not wish to give anything – you must be a swindler.”
“The same is with the Sanzer,” R. Benzil said. “To be a scholar is at least 50% of the value of a person. [I] know that he has the 50% – regarding the other 50% I trust him.”
I.F.
ר' בענציל סטריער האט אבער שטארק געהאלטען פון דעם סאנצער – חאטש ער איז געווען א מתנגיד.
ער האט געזאגט א משל. געקומען צו א פאבריק ווי עס איז געווען צו פארקויפען סחורה צוויי סוחרים. האט מען איינעם געוויזען סחורה און פארלאנגט א געוויסען פרייז. האט יענען אנגעביטען 50% און דאס רעסט אויף אויסצוצוהלען. האט מען באלד געמאכט דאס געשעפט.
יענער האט געזען ווי אזוי מען האט געמאכט מאכט געשעפטען האט געמיינט ער וועט זיין א קלוגער. אז מען האט אים געוויזען די סחורה האט ער אנגעביטין דאס באר[?] [דער?] געלדוועט ער גאר נישט געבען – און מען מוס מען אים גלויבען אויף דעם גאנצען. איז געווארען אויס געשעפט ווייל מען האט אים געזאגט: מילא דער ערשטער סוחר האט געוואלט געבען חאטש 50% – האט מען געזען ער מיינט ערנסט. דו ווילסט גאר נישט געבען – ביסט דו ווייסט אויס א שווינדלער.
אזוי אויך מיט דעם סאנצער – האט ר' בענציל אויסגעפירט. קענען לערנען איז חאטש 50% פון דעם ווערט פון א מענשען. ער ווייסט באלד דאס ער האט די 50% – אויף די אנדער 50% געטרוי איך אים שוין.
י.פ) ר' משה כהן
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
