אודות מכון המחקר
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
בנו של הרבי מצאנז, ר' שלמה, הסבא של הרבי מבאבוב, נהייה חולה פתאום בערב שישי – ראו מייד שהמצב היה מבשר רעות. הוא היה עדיין צעיר מאוד אז הפחד והכאב היו כפולים. אנשים החלו לבכות ולילל, אבל על הרבי מצאנז לא ראו שום שינוי. רצו ללכת אליו לבקש ממנו רחמים, אבל הוא ענה: "היום שבת!"
הוא קיצר את סעודה שלישית במעט, עשה הבדלה והקהל חיכה בקוצר רוח שהוא יכנס אל הבן שלו ששכב על ערש דווי. הוא לא מיהר – עישן את מקטרתו והחדר נהייה כל כך מלא בעשן שתחושת אימה נפלה על כולם.
לאחר מכן, הוא נכנס לתוך החדר, היכן ש ר' [שלמה]1 שכב. הוא נעמד שם לכמה דקות – דומע, ואמר: "אל תפחד – כשתגיע לעולם העליון, זכות החברים שלי והרביים הקדושים יגן בעדך – לא יחסר לך שום דבר."
י.פ.
יעקב פלאנצגראבען
(חסיד פלאנשעוו)
The son of the Sanzer, R. Solomon the grandfather of the Bobover Rebbe – suddenly one Friday night fell terribly ill – and they immediately saw that the situation was dire. He was still a very young man – so the fear and pain were double. People began to weep and wail but the Sanzer exhibited no noticeable change – they wanted to go to him, to ask him to pray for mercy but he replied: “Today is the Sabbath!”
He shortened the third meal somewhat – he performed the Havdalah and the community waited impatiently for him to go into his son who was lying on his deathbed. He did not hurry, however – he smoked his pipe and the room became so filled with smoke that a terror fell upon everyone.
Then he went into the room where R. was lying. He stood there for several minutes – tears pouring from his eyes and he said: “Do not be afraid – when you arrive in the supernal world, my friends and holy rebbes will protect you – you will not lack anything.”
I.F.
Jacob Flanzgraben
(Plonshever Hasid)
א זון פון דעם באבע סאנצער ר' שלמה דער זיידע פון דעם באבאווער רבין – איז פלוצלינג פרייטאג צו נאכט געפערליך שלאף געווארען – און מען האט באלד געזען דאס עס האלט שמאָל. ער איז נאך געווען א גאר א יונגער מאן – איז דער פחד און דער שמערץ געווען א דאפעלטער. עס איז געווארען א געוויין א {ילילא} [יללא] אבער אויף דען דעם סאנצער האט מען נישט געזען קיין שום שינוי – מען האט {געוואט} [געוואלט] צו גייען צו אים ער זאל בעטען רחמים רחמים אבער ער האט געענטפערט: הייינט איז שבת!
שלש סעודות האט ער געמאכט א ביסעל קערצער – הבדלה געמאכט און דער עולם האט שוין מיט אומגעדולד געווארט ער זאל העריינגייען צום זון וואס ליגט אויף דעם טויטענבעט. ער האט זיך אבער נישט געאיילט – פארעכערט זיין לולקע און עס איז געווארען אזא רויך אין שטוב אז עס איז געפאלען א פחד אויף יעדעם.
דערנאך איז ער העריין אים חדר ווי ר' איז געלעגען. ער איז געשטאנען עטלעכע מינוט – געגאסען מיט טרערען און האט זיך אנגערופען:
זאלסט נישט מורא האבען – אז דו וועסט קומען אויף דעם עולם העליון וועלען מיינע חברים און הייליגע רביס די שוין ביישטייען – עס וועט דיר גאר נישט פעלען.
י.פ)
יעקב פלאנצגראבען
(פלאנשעווער חסיד)
בנו של הרבי מצאנז, ר' שלמה, הסבא של הרבי מבאבוב, נהייה חולה פתאום בערב שישי – ראו מייד שהמצב היה מבשר רעות. הוא היה עדיין צעיר מאוד אז הפחד והכאב היו כפולים. אנשים החלו לבכות ולילל, אבל על הרבי מצאנז לא ראו שום שינוי. רצו ללכת אליו לבקש ממנו רחמים, אבל הוא ענה: "היום שבת!"
הוא קיצר את סעודה שלישית במעט, עשה הבדלה והקהל חיכה בקוצר רוח שהוא יכנס אל הבן שלו ששכב על ערש דווי. הוא לא מיהר – עישן את מקטרתו והחדר נהייה כל כך מלא בעשן שתחושת אימה נפלה על כולם.
לאחר מכן, הוא נכנס לתוך החדר, היכן ש ר' [שלמה]1 שכב. הוא נעמד שם לכמה דקות – דומע, ואמר: "אל תפחד – כשתגיע לעולם העליון, זכות החברים שלי והרביים הקדושים יגן בעדך – לא יחסר לך שום דבר."
י.פ.
יעקב פלאנצגראבען
(חסיד פלאנשעוו)
The son of the Sanzer, R. Solomon the grandfather of the Bobover Rebbe – suddenly one Friday night fell terribly ill – and they immediately saw that the situation was dire. He was still a very young man – so the fear and pain were double. People began to weep and wail but the Sanzer exhibited no noticeable change – they wanted to go to him, to ask him to pray for mercy but he replied: “Today is the Sabbath!”
He shortened the third meal somewhat – he performed the Havdalah and the community waited impatiently for him to go into his son who was lying on his deathbed. He did not hurry, however – he smoked his pipe and the room became so filled with smoke that a terror fell upon everyone.
Then he went into the room where R. was lying. He stood there for several minutes – tears pouring from his eyes and he said: “Do not be afraid – when you arrive in the supernal world, my friends and holy rebbes will protect you – you will not lack anything.”
I.F.
Jacob Flanzgraben
(Plonshever Hasid)
א זון פון דעם באבע סאנצער ר' שלמה דער זיידע פון דעם באבאווער רבין – איז פלוצלינג פרייטאג צו נאכט געפערליך שלאף געווארען – און מען האט באלד געזען דאס עס האלט שמאָל. ער איז נאך געווען א גאר א יונגער מאן – איז דער פחד און דער שמערץ געווען א דאפעלטער. עס איז געווארען א געוויין א {ילילא} [יללא] אבער אויף דען דעם סאנצער האט מען נישט געזען קיין שום שינוי – מען האט {געוואט} [געוואלט] צו גייען צו אים ער זאל בעטען רחמים רחמים אבער ער האט געענטפערט: הייינט איז שבת!
שלש סעודות האט ער געמאכט א ביסעל קערצער – הבדלה געמאכט און דער עולם האט שוין מיט אומגעדולד געווארט ער זאל העריינגייען צום זון וואס ליגט אויף דעם טויטענבעט. ער האט זיך אבער נישט געאיילט – פארעכערט זיין לולקע און עס איז געווארען אזא רויך אין שטוב אז עס איז געפאלען א פחד אויף יעדעם.
דערנאך איז ער העריין אים חדר ווי ר' איז געלעגען. ער איז געשטאנען עטלעכע מינוט – געגאסען מיט טרערען און האט זיך אנגערופען:
זאלסט נישט מורא האבען – אז דו וועסט קומען אויף דעם עולם העליון וועלען מיינע חברים און הייליגע רביס די שוין ביישטייען – עס וועט דיר גאר נישט פעלען.
י.פ)
יעקב פלאנצגראבען
(פלאנשעווער חסיד)
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
