אודות מכון המחקר
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
ר' מיכל'ע מזלאטשוב היה חתנו של גביר אחד. לאחר החתונה, ר' מיכל'ע הצליח לשכנע את חמיו שיתן לו חדר מיוחד שבו הוא [יוכל] להיות יום שלם בלי שאף אחד יוכל להיכנס. את האוכל היו צריכים להכניס דרך חרך בדלת. ודלת מיוחדת נבנתה עבור בית שימוש.
כך זה היה במשך שנה אחת-שתיים. אמנם זה לא מצא-חן בעיני חמיו וכל הדיבורים שלו לא הועילו, אז הוא נסע לר' יצחק מדרוהוביטש – אביו של ר' מיכל'ע, להתלונן על ר' מיכל'ע. ר' יצחק הציע לו שירשה לו להתבודד שנה אחת. וכך היה. אבל, לאחר שנה ר' מיכל'ע נסע הלאה לברודי ונטש את אשתו אצל המחותן.
בברודי הוא נהיה מלמד. חכמי ברודי חשו שהמלמד הוא 'כלי מפואר' ונתנו לו כבוד גדול. פעם אחת, חכמי ברודי רצו להחרים את הבעש"ט. הם עמדו לפסוק את חרם על הבעש"ט, כשמישהו אמר שזה לא נאה לעשות משהו כזה בלי להתייעץ עם המלמד ר' מיכל'ע, אותו הם העריכו מאוד.
כשקראו לר' מיכל'ע, הוא אמר להם שהוא לא יכול להיות מעורב בעניין הזה והציע להם שלא לריב עם הבעש"ט. כשהם שמעו את המילים הללו מר' מיכל'ע, הם התחרטו וזנחו את כל העניין.
לאחר מכן, כשר' מיכל'ע היה אצל הבעש"ט, הבעש"ט אמר לו: "שלוש שנות ההתבודדות עזרו לך להציל את כבודי"
י.פ.
דוד געלבטוך
חסיד קופישניץ
This was his conduct for a year or two. This did not please the father-in-law and when all his words did not help – he traveled to R. Isaac Drohobitcher – R. Mekhele’s father to complain about R. Mekhele.
R. Isaac advised him that he should allow him to practice his seclusion for a year. Indeed, that is how it was – but after a year R. Mekhele went away to Brody and left his wife at his in-laws.
He became a school teacher (melamed) in Brody. The wise men of Brody sensed that the schoolteacher was a “beautiful vessel” and they gave him great honor.
Once the wise men of Brody wanted to excommunicate the Besht. They were about to declare the excommunication when someone said that it was not proper to do something like this without consulting the school teacher R. Mekhele who they so greatly esteemed. When they called R. Mekhele he told them that he could not be involved in this matter and he advised them not to harass the Besht. When they heard these words from R. Mekhele they were sorry and abandoned the whole thing.
When R. Mekhele later visited the Besht – the Besht said to him: “The three years of seclusion helped you save my honor.”
I.F.
David Gelbtukh
Kopitchnitzer Hasid
ר' מעכעלע זלאטשאווער האט גענעמען א גביר פאר איין איידעם. נאך דער חתונה האט ר' מעכעלע אויסגענומען ביים שווער דאס ער זאל אים אבגעבען א חדר מיוחד וואו ער וועט זיין דעם גאנצען טאג – אז שום אדם זאל נישט קענען צו אים אריין – דאס עסען האט מען געדארפט העריינברענגען דארך א לאך אין דער טיר. און א ספעציעלען טיר געבויט פאר דעם בית כסא.
אזוי איז געווען זיין דרך איין יאר – צוויי יאר. דאס האט נישט געפאלען דעם שווער און אז אלע זיינע רעד האבען נישט געהאלפען – איז ער געפוהרען צו ר' יצחק דראהאביטשער – ר' מעכעלע'ס פאטער אום זיך צו באקלאגען אויף ר' מעכעלע.
האט ר' יצחק אים געראטען ער זאל אים נאך לאזען בהתבודדות איין יאר. אזוי איז תאקי געווען – אבער נאך א יאר איז ר' מעכעלע אוועגגעפארען קיין בראד צו ווער און איבעגעלאזט דאס ווייב ביים מחותן.
אין בראד איז ער געווארען א מלמד. די חכמי בראד האבען דערפילט דאס דער מלמד איז א כלי מפואר און האבען אים אבגעגעבען גרויס כבוד.
איין מאל האבען די חכמי בראד געוואלט מחרים זיין דעם בעש"ט. זיי האבען שוין געוואלט אבפסק'נען דעם חרם האט איינער זיך אנגערופען דאס עס פאסט נישט צו טון אזא זאך אן זיך בארוטען מיט דעם מלמד ר' מעכעלע פון וועמען זיי האבען אזוי שטארק געהאלטען.
אז מען האט גערופען ר' מעכעלע האט ער זיי געזאגט אז ער וויל קען זיך נישט אנקניפען אין דער זאך און ער ראָט זיי אז זיי זאלען נישט טשעפען מיט דעם בעש"ט. אז זיי האבען געהערט די ווערטער פון ר' מעכעלע האבען זיי חרטה באקומען און אבגעלאזט די גאנצע זאך.
אז ר' מעכעלע איז שפעטער געווען ביים בעשט – האט אים דער בעשט געזאגט: די דריי יאר התבודדות האבען געהאלפען דאצו דאס דו זאלסט אבראטעווען מיין כבוד.
י.פ)
דוד געלבטוך
קאפיטשיניצער חסיד
ר' מיכל'ע מזלאטשוב היה חתנו של גביר אחד. לאחר החתונה, ר' מיכל'ע הצליח לשכנע את חמיו שיתן לו חדר מיוחד שבו הוא [יוכל] להיות יום שלם בלי שאף אחד יוכל להיכנס. את האוכל היו צריכים להכניס דרך חרך בדלת. ודלת מיוחדת נבנתה עבור בית שימוש.
כך זה היה במשך שנה אחת-שתיים. אמנם זה לא מצא-חן בעיני חמיו וכל הדיבורים שלו לא הועילו, אז הוא נסע לר' יצחק מדרוהוביטש – אביו של ר' מיכל'ע, להתלונן על ר' מיכל'ע. ר' יצחק הציע לו שירשה לו להתבודד שנה אחת. וכך היה. אבל, לאחר שנה ר' מיכל'ע נסע הלאה לברודי ונטש את אשתו אצל המחותן.
בברודי הוא נהיה מלמד. חכמי ברודי חשו שהמלמד הוא 'כלי מפואר' ונתנו לו כבוד גדול. פעם אחת, חכמי ברודי רצו להחרים את הבעש"ט. הם עמדו לפסוק את חרם על הבעש"ט, כשמישהו אמר שזה לא נאה לעשות משהו כזה בלי להתייעץ עם המלמד ר' מיכל'ע, אותו הם העריכו מאוד.
כשקראו לר' מיכל'ע, הוא אמר להם שהוא לא יכול להיות מעורב בעניין הזה והציע להם שלא לריב עם הבעש"ט. כשהם שמעו את המילים הללו מר' מיכל'ע, הם התחרטו וזנחו את כל העניין.
לאחר מכן, כשר' מיכל'ע היה אצל הבעש"ט, הבעש"ט אמר לו: "שלוש שנות ההתבודדות עזרו לך להציל את כבודי"
י.פ.
דוד געלבטוך
חסיד קופישניץ
This was his conduct for a year or two. This did not please the father-in-law and when all his words did not help – he traveled to R. Isaac Drohobitcher – R. Mekhele’s father to complain about R. Mekhele.
R. Isaac advised him that he should allow him to practice his seclusion for a year. Indeed, that is how it was – but after a year R. Mekhele went away to Brody and left his wife at his in-laws.
He became a school teacher (melamed) in Brody. The wise men of Brody sensed that the schoolteacher was a “beautiful vessel” and they gave him great honor.
Once the wise men of Brody wanted to excommunicate the Besht. They were about to declare the excommunication when someone said that it was not proper to do something like this without consulting the school teacher R. Mekhele who they so greatly esteemed. When they called R. Mekhele he told them that he could not be involved in this matter and he advised them not to harass the Besht. When they heard these words from R. Mekhele they were sorry and abandoned the whole thing.
When R. Mekhele later visited the Besht – the Besht said to him: “The three years of seclusion helped you save my honor.”
I.F.
David Gelbtukh
Kopitchnitzer Hasid
ר' מעכעלע זלאטשאווער האט גענעמען א גביר פאר איין איידעם. נאך דער חתונה האט ר' מעכעלע אויסגענומען ביים שווער דאס ער זאל אים אבגעבען א חדר מיוחד וואו ער וועט זיין דעם גאנצען טאג – אז שום אדם זאל נישט קענען צו אים אריין – דאס עסען האט מען געדארפט העריינברענגען דארך א לאך אין דער טיר. און א ספעציעלען טיר געבויט פאר דעם בית כסא.
אזוי איז געווען זיין דרך איין יאר – צוויי יאר. דאס האט נישט געפאלען דעם שווער און אז אלע זיינע רעד האבען נישט געהאלפען – איז ער געפוהרען צו ר' יצחק דראהאביטשער – ר' מעכעלע'ס פאטער אום זיך צו באקלאגען אויף ר' מעכעלע.
האט ר' יצחק אים געראטען ער זאל אים נאך לאזען בהתבודדות איין יאר. אזוי איז תאקי געווען – אבער נאך א יאר איז ר' מעכעלע אוועגגעפארען קיין בראד צו ווער און איבעגעלאזט דאס ווייב ביים מחותן.
אין בראד איז ער געווארען א מלמד. די חכמי בראד האבען דערפילט דאס דער מלמד איז א כלי מפואר און האבען אים אבגעגעבען גרויס כבוד.
איין מאל האבען די חכמי בראד געוואלט מחרים זיין דעם בעש"ט. זיי האבען שוין געוואלט אבפסק'נען דעם חרם האט איינער זיך אנגערופען דאס עס פאסט נישט צו טון אזא זאך אן זיך בארוטען מיט דעם מלמד ר' מעכעלע פון וועמען זיי האבען אזוי שטארק געהאלטען.
אז מען האט גערופען ר' מעכעלע האט ער זיי געזאגט אז ער וויל קען זיך נישט אנקניפען אין דער זאך און ער ראָט זיי אז זיי זאלען נישט טשעפען מיט דעם בעש"ט. אז זיי האבען געהערט די ווערטער פון ר' מעכעלע האבען זיי חרטה באקומען און אבגעלאזט די גאנצע זאך.
אז ר' מעכעלע איז שפעטער געווען ביים בעשט – האט אים דער בעשט געזאגט: די דריי יאר התבודדות האבען געהאלפען דאצו דאס דו זאלסט אבראטעווען מיין כבוד.
י.פ)
דוד געלבטוך
קאפיטשיניצער חסיד
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
