אודות מכון המחקר
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
לרבי מאפטא היה מנהג ללבוש מעילים שונים לאירועים שונים וראה בכך דבר חשוב.
פעם אחת, לפני שבת שקלים, הוא פתאום הבין שהוא צריך מעיל עבור שבת. למרות שכבר היה יום חמישי הוא קרא לחייט והורה לו להכין בעבורו מעיל תכף ומיד שיהיה מוכן לפני השבת. החייט טען שאין ביכולות להכין מעיל כל כך מהר, אולם הרבי מאפטא התעקש.
נו – הוא היה רק חסיד, חייט – אז הוא זנח את כל שאר העבודות שלו והחל בעבודה.
הוא עבד בכל רגע, מהבוקר עד הלילה והצליח להביא אליו את המעיל בדיוק לפני הדלקת נרות.
הרבי מאפטא התפעל מהעבודה היפה והחל לשבח ולהלל את החייט על כך שהוא הקריב את עצמו כך – הוא מקנא בו – הלוואי והוא בעצמו יוכל להקריב את עצמו כך לעבודת הבורא וכו'
מרוב השבחים החייט החל לחשוב על עצמו כאדם גדול ואמר לרבי מאפטא: "אם אכן כך, אז נו, יש לי בת ולך יש בן, אולי נשדך ביניהם"
הרבי מאפטא נשאר שקט ושאל אותו: "מה עשית לפני שהיית חייט?" ענה לו החייט: "הייתי שוליה לחייט" והוא הודה שבמהלך ההכשרה שלו הוא נתפס גונב שאריות של חומר.
אז הרבי מאפטא אמר שזה הרס את השידוך ואילולי כן, אולי היה יוצא מזה משהו.
י.פ.
נוישטאדט
The custom of the Rabbi of Apta was to have different caftans for various occasions, and he attached great importance to it. On a particular occasion, for the Sabbath of the Shekels, he realized that he needed a caftan for the Sabbath. Despite it being Thursday already, he contacted a tailor and directed him to create a caftan immediately for the upcoming Sabbath. The tailor protested, stating that it was impossible to sew a caftan so quickly. However, the Rabbi of Apta insisted. Well, the tailor was a hasid. He put aside all of his other obligations and put himself to work. He worked every minute of the day and night and succeeded in completing the caftan precisely before the start of candle lighting. The Rabbi of Apta was impressed with the tailor's excellent work and praised him highly: that he sacrificed himself to such a degree; that he is jealous of him; and if only he could dedicate himself to the same extent in the service of God. Due to all the praises, the tailor began to see himself as very great and suggested to the Rabbi of Apta, “If so, I have a daughter and you have a son. Maybe we should arrange a match between them?" The Rabbi of Apta remained silent and asked the tailor a question, "What did you do before you became a tailor?" The tailor replied, "I was an apprentice tailor," and he admitted that during his training years, he was caught stealing leftover materials. The Rabbi of Apta exclaimed, "This ruined the shiddukh (match). If it wasn't for this, perhaps something could have resulted from it."
Y.F.
Neustadt
דער אבטער רב'ס מנהג איז געווען צו האבען פארשידענע זשיפיצעס צו פארשידענע געלעגענהייטען און ער האט געלעגט אסך געוויכט אויף דעם.
איינמאל פאר שבת שקלים איז אים אויסגעקומען אז ער דארף האבען א זשיפיצע אויף שבת. חאטש עס איז שוין געווען דאנערשטאג האט ער גערופען א שניידער און אים געהייסען ער זאלט תיכף ומיד אים מאכען א זשיפיצע און עס דארף פארטיג זיין אויף שבת. דער שניידער האט געטענעט עס איז נישט ביכולת אזוי שנעל מאכען א זשיפיצע – אבער דער אבטער רב האט געהייסען.
נו – א חסיד איז ער געווען – דער שניידער – האט ער אוועגגעווארפען אלע אנדערע ארבייטען און האט זיך גענעמען צו דער ארבייט.
ער האט געארבעט יעדע מינוט פון דעם טאג און דער נאכט און עס איז אים געלונגען אריינצוברענגען די זשיפיצע פונקט פאר ליכט בענשען.
דער אבטער רב איז געווארען נתפעל פון דער שטיק ארבייט – און האט {אנגעהובען} [אנגעהויבען] דעם שניידער מיט גרויסע שבחים: אז ער האט זיך אזוי מקריב געווען – ער איז אים מקנא – {אלוואי} [הלואי] ער וואלט זיךגעקענט אזוי מקריב זיין לעבודת הבורא. א. א. וו.
דער שניידער איז ביי זיך געווארען שטארק גרויס פון די אלע שבחים און האט געזאגט צום אבטער רב – אויב תאקע יא אזוי – נו – איך האב א מעדעל און {איך} [איר] האט א יינגעל אפשר וואלטען מיר זיך משדך געווען.
דער אבטער רב איז שטעען געבליבען און האט אים א פרעג געטון – וואס ביסט דו געווען פאר דעם אז דו ביסט געווארען א שניידער. ענט פערט אים דער שניידער: א שניידער יונג און ער איז מודה געווען אז בשעת זיינע לערניארען איז געכאפט געווען ביי צוגנבענע'ן די איבערגעבליבענע שטיק ווארע'ס. אט דאס האט דער אבטער רב זיך אונגערופען האט קאליע געמאכט דעם שידוך – אויב נישט דאס וואלט ער אפשר עפעס געווארען דאפון.
י.פ)
ניישטודט
לרבי מאפטא היה מנהג ללבוש מעילים שונים לאירועים שונים וראה בכך דבר חשוב.
פעם אחת, לפני שבת שקלים, הוא פתאום הבין שהוא צריך מעיל עבור שבת. למרות שכבר היה יום חמישי הוא קרא לחייט והורה לו להכין בעבורו מעיל תכף ומיד שיהיה מוכן לפני השבת. החייט טען שאין ביכולות להכין מעיל כל כך מהר, אולם הרבי מאפטא התעקש.
נו – הוא היה רק חסיד, חייט – אז הוא זנח את כל שאר העבודות שלו והחל בעבודה.
הוא עבד בכל רגע, מהבוקר עד הלילה והצליח להביא אליו את המעיל בדיוק לפני הדלקת נרות.
הרבי מאפטא התפעל מהעבודה היפה והחל לשבח ולהלל את החייט על כך שהוא הקריב את עצמו כך – הוא מקנא בו – הלוואי והוא בעצמו יוכל להקריב את עצמו כך לעבודת הבורא וכו'
מרוב השבחים החייט החל לחשוב על עצמו כאדם גדול ואמר לרבי מאפטא: "אם אכן כך, אז נו, יש לי בת ולך יש בן, אולי נשדך ביניהם"
הרבי מאפטא נשאר שקט ושאל אותו: "מה עשית לפני שהיית חייט?" ענה לו החייט: "הייתי שוליה לחייט" והוא הודה שבמהלך ההכשרה שלו הוא נתפס גונב שאריות של חומר.
אז הרבי מאפטא אמר שזה הרס את השידוך ואילולי כן, אולי היה יוצא מזה משהו.
י.פ.
נוישטאדט
The custom of the Rabbi of Apta was to have different caftans for various occasions, and he attached great importance to it. On a particular occasion, for the Sabbath of the Shekels, he realized that he needed a caftan for the Sabbath. Despite it being Thursday already, he contacted a tailor and directed him to create a caftan immediately for the upcoming Sabbath. The tailor protested, stating that it was impossible to sew a caftan so quickly. However, the Rabbi of Apta insisted. Well, the tailor was a hasid. He put aside all of his other obligations and put himself to work. He worked every minute of the day and night and succeeded in completing the caftan precisely before the start of candle lighting. The Rabbi of Apta was impressed with the tailor's excellent work and praised him highly: that he sacrificed himself to such a degree; that he is jealous of him; and if only he could dedicate himself to the same extent in the service of God. Due to all the praises, the tailor began to see himself as very great and suggested to the Rabbi of Apta, “If so, I have a daughter and you have a son. Maybe we should arrange a match between them?" The Rabbi of Apta remained silent and asked the tailor a question, "What did you do before you became a tailor?" The tailor replied, "I was an apprentice tailor," and he admitted that during his training years, he was caught stealing leftover materials. The Rabbi of Apta exclaimed, "This ruined the shiddukh (match). If it wasn't for this, perhaps something could have resulted from it."
Y.F.
Neustadt
דער אבטער רב'ס מנהג איז געווען צו האבען פארשידענע זשיפיצעס צו פארשידענע געלעגענהייטען און ער האט געלעגט אסך געוויכט אויף דעם.
איינמאל פאר שבת שקלים איז אים אויסגעקומען אז ער דארף האבען א זשיפיצע אויף שבת. חאטש עס איז שוין געווען דאנערשטאג האט ער גערופען א שניידער און אים געהייסען ער זאלט תיכף ומיד אים מאכען א זשיפיצע און עס דארף פארטיג זיין אויף שבת. דער שניידער האט געטענעט עס איז נישט ביכולת אזוי שנעל מאכען א זשיפיצע – אבער דער אבטער רב האט געהייסען.
נו – א חסיד איז ער געווען – דער שניידער – האט ער אוועגגעווארפען אלע אנדערע ארבייטען און האט זיך גענעמען צו דער ארבייט.
ער האט געארבעט יעדע מינוט פון דעם טאג און דער נאכט און עס איז אים געלונגען אריינצוברענגען די זשיפיצע פונקט פאר ליכט בענשען.
דער אבטער רב איז געווארען נתפעל פון דער שטיק ארבייט – און האט {אנגעהובען} [אנגעהויבען] דעם שניידער מיט גרויסע שבחים: אז ער האט זיך אזוי מקריב געווען – ער איז אים מקנא – {אלוואי} [הלואי] ער וואלט זיךגעקענט אזוי מקריב זיין לעבודת הבורא. א. א. וו.
דער שניידער איז ביי זיך געווארען שטארק גרויס פון די אלע שבחים און האט געזאגט צום אבטער רב – אויב תאקע יא אזוי – נו – איך האב א מעדעל און {איך} [איר] האט א יינגעל אפשר וואלטען מיר זיך משדך געווען.
דער אבטער רב איז שטעען געבליבען און האט אים א פרעג געטון – וואס ביסט דו געווען פאר דעם אז דו ביסט געווארען א שניידער. ענט פערט אים דער שניידער: א שניידער יונג און ער איז מודה געווען אז בשעת זיינע לערניארען איז געכאפט געווען ביי צוגנבענע'ן די איבערגעבליבענע שטיק ווארע'ס. אט דאס האט דער אבטער רב זיך אונגערופען האט קאליע געמאכט דעם שידוך – אויב נישט דאס וואלט ער אפשר עפעס געווארען דאפון.
י.פ)
ניישטודט
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
