אודות מכון המחקר
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
ר’ שמעלקע ו’הפלאה’ הלכו יחד אל המגיד לראות אם הוא באמת [אדם] גדול. הם היו שם כמה ימים ולא התרשמו במיוחד, אז החליטו ללכת משם.
כשנפרדו מהמגיד הוא אמר להם ללכת להיפרד מר’ זושא מאנאפולי, שישב בבית המדרש [קלויז]. הוא ייעץ להם שכדאי להם לשאול אותו על הפשט של המשנה “חייב אדם לברך על הרעה כשם שמברך על הטובה.” הם הלכו לבית הכנסת וראו יהודי אחד לבוש בגדים קרועים-בלויים יושב אי-שם מאחורי הספסל. אמרו להם שאותו ברנש הוא ר’ זושא. הם [ניגשו ו] אמרו לו שהמגיד אמר להם שהם צריכים לשאול אותו פשט על המשנה.
הביט בהם ר’ זושא ואמר להם: “אני לא מבין למה הוא התכוון. רק אדם שחש פעם רע יכול לתת [פירוש למשנה] כדי להבין את זה – אני מעולם לא חשתי ברע.”
י.פ.
רב מביליץ
הרב שטערן
R. Shmelke and the [author of the] Hafla’ah went to the Magid to see if he was indeed great. They were there for several days and were not very impressed. So they decided to leave.
When they went to take leave of the Magid he told them – they should take leave of R. Zusha Anipoler. He advised them that he was sitting in the study house [kloyz] and it would be worth asking him to interpret the Mishnah [that states] “One is obligated to recite a blessing for the bad just as he recites a blessing for the good” [M. Berakhot 9:5] – So they went to the synagogue [shul] – and they saw a Jew dressed in rags sitting somewhere behind a bench – and it was pointed out to them that this person was R. Zusha.
So they told him that the Magid had told them to ask him to interpret the Mishnah. R. Zusha looked at them and said: “I don’t know what he means. Only someone who ever felt bad can tell you that – I have never experienced anything bad.”
I.F.
Bilitzer Rabbi
Rabbi Stern
צו זען צו איז אמת זיין גרויסקייט. זענען זיי געווען עטלעכע טעג און נישט שטארק [נתפאל] {נתפעל} געווארען. האבען זיי געוואלט אוועגגען.
אז זיי האבען זיך }געזעגנעט{ [געזעגנט] ביים מגיד, האט ער זיי אנגעזאגט – זיי זאלען זיך געזעגנען ביי ר’ זיזשע אנאפאליער. ער זיצט אין קלויז האט ער זיי געראטען און עס וואלט כדאי געווען זיי זאלען אים פרעגען פשט אין דער משנה “חייב אדם לברך על הרעה כשם שמברך על הטובה” – זענען זיי געגאנגען אין שול – זעען זיי א ייד אבגעריסען- אבגעשליסען זיצט אונטער דער באנק ערגעץ – און מען האט זיי שוין אנגעוויזען דאס דער פארשוין איז ר’ זיזשע.
האבען זיי גערעדט מיט אז דער מגיד האט זיי געהייסען אז זיי זאלען אים פרעגען פשט אין דער משנה.
שטעלט אויס ר’ זיזשע א פאר אויגען און רופט זיך אן: איך ווייס נישט וואס ער מיינט. דאס קען אייך נאר איינער גיבען צו פארשטען וואס ער האט אמאל שלעכטס געפילט – מיר איז קיינמאל שלעכט געווען.
י.פ)
ביליצער רב
הרב שטערן
ר’ שמעלקע ו’הפלאה’ הלכו יחד אל המגיד לראות אם הוא באמת [אדם] גדול. הם היו שם כמה ימים ולא התרשמו במיוחד, אז החליטו ללכת משם.
כשנפרדו מהמגיד הוא אמר להם ללכת להיפרד מר’ זושא מאנאפולי, שישב בבית המדרש [קלויז]. הוא ייעץ להם שכדאי להם לשאול אותו על הפשט של המשנה “חייב אדם לברך על הרעה כשם שמברך על הטובה.” הם הלכו לבית הכנסת וראו יהודי אחד לבוש בגדים קרועים-בלויים יושב אי-שם מאחורי הספסל. אמרו להם שאותו ברנש הוא ר’ זושא. הם [ניגשו ו] אמרו לו שהמגיד אמר להם שהם צריכים לשאול אותו פשט על המשנה.
הביט בהם ר’ זושא ואמר להם: “אני לא מבין למה הוא התכוון. רק אדם שחש פעם רע יכול לתת [פירוש למשנה] כדי להבין את זה – אני מעולם לא חשתי ברע.”
י.פ.
רב מביליץ
הרב שטערן
R. Shmelke and the [author of the] Hafla’ah went to the Magid to see if he was indeed great. They were there for several days and were not very impressed. So they decided to leave.
When they went to take leave of the Magid he told them – they should take leave of R. Zusha Anipoler. He advised them that he was sitting in the study house [kloyz] and it would be worth asking him to interpret the Mishnah [that states] “One is obligated to recite a blessing for the bad just as he recites a blessing for the good” [M. Berakhot 9:5] – So they went to the synagogue [shul] – and they saw a Jew dressed in rags sitting somewhere behind a bench – and it was pointed out to them that this person was R. Zusha.
So they told him that the Magid had told them to ask him to interpret the Mishnah. R. Zusha looked at them and said: “I don’t know what he means. Only someone who ever felt bad can tell you that – I have never experienced anything bad.”
I.F.
Bilitzer Rabbi
Rabbi Stern
צו זען צו איז אמת זיין גרויסקייט. זענען זיי געווען עטלעכע טעג און נישט שטארק [נתפאל] {נתפעל} געווארען. האבען זיי געוואלט אוועגגען.
אז זיי האבען זיך }געזעגנעט{ [געזעגנט] ביים מגיד, האט ער זיי אנגעזאגט – זיי זאלען זיך געזעגנען ביי ר’ זיזשע אנאפאליער. ער זיצט אין קלויז האט ער זיי געראטען און עס וואלט כדאי געווען זיי זאלען אים פרעגען פשט אין דער משנה “חייב אדם לברך על הרעה כשם שמברך על הטובה” – זענען זיי געגאנגען אין שול – זעען זיי א ייד אבגעריסען- אבגעשליסען זיצט אונטער דער באנק ערגעץ – און מען האט זיי שוין אנגעוויזען דאס דער פארשוין איז ר’ זיזשע.
האבען זיי גערעדט מיט אז דער מגיד האט זיי געהייסען אז זיי זאלען אים פרעגען פשט אין דער משנה.
שטעלט אויס ר’ זיזשע א פאר אויגען און רופט זיך אן: איך ווייס נישט וואס ער מיינט. דאס קען אייך נאר איינער גיבען צו פארשטען וואס ער האט אמאל שלעכטס געפילט – מיר איז קיינמאל שלעכט געווען.
י.פ)
ביליצער רב
הרב שטערן
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
