אודות מכון המחקר
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
תלמיד של הבעש”ט שאל את הבעש”ט: “אם אפגוש בנסיעה ביער יהודי בעל מום – נכון שאני צריך לקחת אותו בעגלה שלי?”
“לא”, ענה לו הבעש”ט: “אתה צריך להכות את הסוסים בשוט ולנסוע משם מהר”
פעם אחת, אותו תלמיד נסע ביער ופתאום פגש על הדרך יהודי שנראה צולע – נכה וצועק “רחמנות יהודים – אני חצי קפוא – הצילו אותי! – קחו אותי בעגלתכם!” התלמיד כבר התכוון להציע לו טרמפ, אבל ברגע האחרון הוא נזכר במילים של הבעש”ט וברח משם במהירות – בנסיעתו המהירה הוא שמע כיצד הנכה מוציא אקדח ויורה כדור אחד.
כשהוא הגיע בחזרה אל הבעש”ט הוא סיפר לו את המעשה. ענה לו הבעש”ט: “אינך מבין?! – מאיפה מגיע יהודי נכה לאמצע היער? – כיצד הוא יכול ללכת רחוק כל כך? זה סימן שהוא שודד ושצריך להיזהר מפניו.”
[בעט כחול, בכתב ידו של השל:] {(המעשה הזה סופר גם על הרבי מרוז’ין. א. ה.)}
י.פ.
דוד פישמאן
A student of the Besht asked the Besht: if I am traveling in the forest and I meet a Jew who is a cripple should I give him a ride in my wagon.
No, the Besht answered: you should hit the horses with your whip and quickly run away.
Once, the student traveled in the middle of the forest and he suddenly bumped into someone who appeared to be lame, and he screamed: Jews have mercy I am half frozen, save me, let me ride in your wagon. The student almost invited him to travel along, but at the last minute he recalled the words of the Besht and he quickly ran away – as he sped away he heard the cripple fire a bullet from his revolver.
When he returned he related what happened to the Besht.
The Besht responded: don’t you understand – how does a cripple end up in the middle of the forest, how was he able to walk so far. This is a sign that he is a robber, and one must beware of him.
[Heschel added: this story is also told about the Rishiner]
I.F.
Dovid Fishman
א תלמיד פונ’ם בעש”ט האט געפרעגט דעם בעש”ט: אויב איך וועל טרעפען פוהרענדיג אין וואלד א ייד א קאליקע – יא אז איך זאל אים נעמען אויף מיין וועגעלע. ניין, האט דער בעש”ט געענטפערט: דו זאלסט א שמיץ געבען מיט דיין בייטש דעם פערד און שנעל אוועגפוהרען
איינמאל איז דער תלמיד געפוהרען אין מיטן וואלד און פלוצלינג טרעפט ער אויף דען וועג א ייד וואס זעט אויס צו זיין א הינקעדיגער – א קאליקע און שרייט האט רחמנות – יידן – {אין} [איך] בין א האלב פארפרוירענער – ראטעוועט מיך – נעמסט נעמט’ס מיך מיט אויף אייער וואגען. האט דער תלמיד שוין געהאט בדעה אים צו בעטען מיטצופוהרען. אין דער לעצטער מיניט האט ער זיך אבער דערמאנט אין די ווערטער פונ’ם בעשט און שנעל איז ער אוועגגעלאפען – און שנעל פוהרענדיג הערט ער ווי דער קאליקער נעמט הערויס א רעוואלווער און גיט א שאס מיט א קויל.
אז ער איז צוריקגעקומען צום בעשט האט ער אים
דער ציילט די מעשה.
האט דער בעש”ט אים געענטפערט: פארשטייסט נישט אליין – ווי קומט א ייד א קאליקער אין מיטן וואלד – ווי אזוי האט ער זיך קענט דעך דערגייען אזוי ווייט. איז א סימן אז ער איז א גזלן און מען דארף זיך היטן פאר אים
[בעט כחול, בכתב ידו של השל: (די מעשה ווערט אויך דערציילט וועגן ריזשענער א. ה.)]
י.פ)
דוד פישמאן
תלמיד של הבעש”ט שאל את הבעש”ט: “אם אפגוש בנסיעה ביער יהודי בעל מום – נכון שאני צריך לקחת אותו בעגלה שלי?”
“לא”, ענה לו הבעש”ט: “אתה צריך להכות את הסוסים בשוט ולנסוע משם מהר”
פעם אחת, אותו תלמיד נסע ביער ופתאום פגש על הדרך יהודי שנראה צולע – נכה וצועק “רחמנות יהודים – אני חצי קפוא – הצילו אותי! – קחו אותי בעגלתכם!” התלמיד כבר התכוון להציע לו טרמפ, אבל ברגע האחרון הוא נזכר במילים של הבעש”ט וברח משם במהירות – בנסיעתו המהירה הוא שמע כיצד הנכה מוציא אקדח ויורה כדור אחד.
כשהוא הגיע בחזרה אל הבעש”ט הוא סיפר לו את המעשה. ענה לו הבעש”ט: “אינך מבין?! – מאיפה מגיע יהודי נכה לאמצע היער? – כיצד הוא יכול ללכת רחוק כל כך? זה סימן שהוא שודד ושצריך להיזהר מפניו.”
[בעט כחול, בכתב ידו של השל:] {(המעשה הזה סופר גם על הרבי מרוז’ין. א. ה.)}
י.פ.
דוד פישמאן
A student of the Besht asked the Besht: if I am traveling in the forest and I meet a Jew who is a cripple should I give him a ride in my wagon.
No, the Besht answered: you should hit the horses with your whip and quickly run away.
Once, the student traveled in the middle of the forest and he suddenly bumped into someone who appeared to be lame, and he screamed: Jews have mercy I am half frozen, save me, let me ride in your wagon. The student almost invited him to travel along, but at the last minute he recalled the words of the Besht and he quickly ran away – as he sped away he heard the cripple fire a bullet from his revolver.
When he returned he related what happened to the Besht.
The Besht responded: don’t you understand – how does a cripple end up in the middle of the forest, how was he able to walk so far. This is a sign that he is a robber, and one must beware of him.
[Heschel added: this story is also told about the Rishiner]
I.F.
Dovid Fishman
א תלמיד פונ’ם בעש”ט האט געפרעגט דעם בעש”ט: אויב איך וועל טרעפען פוהרענדיג אין וואלד א ייד א קאליקע – יא אז איך זאל אים נעמען אויף מיין וועגעלע. ניין, האט דער בעש”ט געענטפערט: דו זאלסט א שמיץ געבען מיט דיין בייטש דעם פערד און שנעל אוועגפוהרען
איינמאל איז דער תלמיד געפוהרען אין מיטן וואלד און פלוצלינג טרעפט ער אויף דען וועג א ייד וואס זעט אויס צו זיין א הינקעדיגער – א קאליקע און שרייט האט רחמנות – יידן – {אין} [איך] בין א האלב פארפרוירענער – ראטעוועט מיך – נעמסט נעמט’ס מיך מיט אויף אייער וואגען. האט דער תלמיד שוין געהאט בדעה אים צו בעטען מיטצופוהרען. אין דער לעצטער מיניט האט ער זיך אבער דערמאנט אין די ווערטער פונ’ם בעשט און שנעל איז ער אוועגגעלאפען – און שנעל פוהרענדיג הערט ער ווי דער קאליקער נעמט הערויס א רעוואלווער און גיט א שאס מיט א קויל.
אז ער איז צוריקגעקומען צום בעשט האט ער אים
דער ציילט די מעשה.
האט דער בעש”ט אים געענטפערט: פארשטייסט נישט אליין – ווי קומט א ייד א קאליקער אין מיטן וואלד – ווי אזוי האט ער זיך קענט דעך דערגייען אזוי ווייט. איז א סימן אז ער איז א גזלן און מען דארף זיך היטן פאר אים
[בעט כחול, בכתב ידו של השל: (די מעשה ווערט אויך דערציילט וועגן ריזשענער א. ה.)]
י.פ)
דוד פישמאן
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
