אודות מכון המחקר
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
(מעשה זו סיפר ר’ שמואל ענגעל לר’ יעקב פלאנצגראבען)
ר’ שמואל ענגעל הרב מרדומשיל (קרוב משפחה של ר’ יוסף ענגעל) היה יתום מגיל צעיר. אמא שלו הייתה אלמנה ענייה.
הנער הראה יכולות מדהימות אבל היה מאוד פרוע. לעיתים, הוא יכול היה להישאר ער לילות שלמים וללמוד בהתמדה, ופעמים אחרות היה מתהלך ימים שלמים בלי להביט כלל על צורת אלף.
אמו נסעה אל הרבי מצאנז – הדברי חיים, ולקחה אותו עמה. היא בכתה בעוצמה אצל הרבי מצאנז והתלוננה שיש לה בן מאוד יקר לליבה עם כשרונות גדולים, אבל מאוד מופרע.
הרבי מצאנז קרא לו ואמר לו: “הקשב ילד, אתה צריך לציית לאמך, ואם אתה תציית לאמא, אתה תגדל להיות מלך בישראל.”
הוא הזהיר אותו עוד על הדברים הבאים:
(1) אל תלמד לכתוב עד שאתה בן 13
(2) תתפלל תמיד מתוך הסידור
(3) תשמור על אמך.
כשר’ שמואל ענגעל סיפר את המעשה הזה הוא אמר: “צייתתי ל[דברי] הרבי, ואף פעם לא התחרטתי [על כך]”
י.פ.
ר’ יעקב פלאנצגראבען
תלמידו של ר’ שמואל ענגעל
(This story was told to R. Jacob Flanzgraben by R. Samuel Engel)
R. Samuel Engel, the Radomishler Rabbi (a close relative of R. Joseph Engel) was orphaned at a young age. His mother was a poor widow.
The child showed amazing abilities but he was very wild. He could sometimes spend all night studying diligently and at other times entire days would go by without him even looking at the shape of an aleph.
His mother traveled to the Sanzer Rabbi – the [author of the] Divrei Hayim, and she took him along. She cried profusely at the Sanzer’s and bemoaned the fact that she had such a precious boy with great talents – but who was very wild.
The Sanzer called him over and told him: “Listen, child – you should obey your mother – and if you will listen to your mother then you will grow up to be a king in Israel.”
And commanded him to heed the following:
1) Do not learn to write until you are thirteen
2) Always pray from a prayer-book
3) You should look after your mother.
When R. Samuel Engel told this story he said “I obeyed the Sanzer and never regretted it.”
I.F.
R. Jacob Flanzgraben
A student of R. Samuel Engel
(די מעשה האט דערציילט ר’ שמואל ענגעל צו ר’ יעקב פלאנצגראבען)
ר’ שמואל ענגעל דער {דאדימישלער} {ראדימישלער} רב (א נאענטער קרוב פון ר’ יוסף ענגעל) איז יונג געווארען א יתום. זיין מוטער איז געווען אן ארעמע אלמנה.
דאס יינגעל האט געוויזען געוואלדיגע אייגענשאפטען אבער איז געווען זייער ווילד. אמאל האט ער געקענט אויף-זיין גאנצע נעכט און לערנען בהתמדה און אן אנדער מאל איז פאר- בייגעגאנגען גאנצער טעג און האט נישט אנגעקוקט קיין צורת אלף.
איז די מוטער געפארען צום סאנצער רב – דעם דברי חיים, און האט אים מיטגענעמען. זי האט זיך שטארק צערוויינט ביים סאנצער און האט זיך באקלאגט דאס זי האט א זייער א טייער יינגעל מיט גרויסע כשרונות – אבער איז שטארק ווילד.
האט אים דער סאנצער רב צוגערופען און האט אים געזאגט: הער דיך צו קינד – זאלסט פאלגען דער מאמע דיינער – און אויב די וועסט פאלגען די מאמא וועסט דו אויפוואקסן א מלאך מלך בישראל.
און האט אים אנגעזאגט די ווייטערדיגע זאכען
1) זאלסט נישט לערנען שרייבען ביס צו 13 יאר
2) זאלס שטענדיג דאווענען אין א סידור
3) זאלס הארען דער מוטער.
ר’ שמואל ענגעל ווען ער האט דערציילט די מעשה האט זיך אנגערופען: איך האב דען סאנצער געהארכט [?\געפארכט?] און קיינמאל נישט חרטה געהאט
י.פ)
יעקב פלאנצגראבען
א תלמיד פון ר’ שמואל ענגעל
(מעשה זו סיפר ר’ שמואל ענגעל לר’ יעקב פלאנצגראבען)
ר’ שמואל ענגעל הרב מרדומשיל (קרוב משפחה של ר’ יוסף ענגעל) היה יתום מגיל צעיר. אמא שלו הייתה אלמנה ענייה.
הנער הראה יכולות מדהימות אבל היה מאוד פרוע. לעיתים, הוא יכול היה להישאר ער לילות שלמים וללמוד בהתמדה, ופעמים אחרות היה מתהלך ימים שלמים בלי להביט כלל על צורת אלף.
אמו נסעה אל הרבי מצאנז – הדברי חיים, ולקחה אותו עמה. היא בכתה בעוצמה אצל הרבי מצאנז והתלוננה שיש לה בן מאוד יקר לליבה עם כשרונות גדולים, אבל מאוד מופרע.
הרבי מצאנז קרא לו ואמר לו: “הקשב ילד, אתה צריך לציית לאמך, ואם אתה תציית לאמא, אתה תגדל להיות מלך בישראל.”
הוא הזהיר אותו עוד על הדברים הבאים:
(1) אל תלמד לכתוב עד שאתה בן 13
(2) תתפלל תמיד מתוך הסידור
(3) תשמור על אמך.
כשר’ שמואל ענגעל סיפר את המעשה הזה הוא אמר: “צייתתי ל[דברי] הרבי, ואף פעם לא התחרטתי [על כך]”
י.פ.
ר’ יעקב פלאנצגראבען
תלמידו של ר’ שמואל ענגעל
(This story was told to R. Jacob Flanzgraben by R. Samuel Engel)
R. Samuel Engel, the Radomishler Rabbi (a close relative of R. Joseph Engel) was orphaned at a young age. His mother was a poor widow.
The child showed amazing abilities but he was very wild. He could sometimes spend all night studying diligently and at other times entire days would go by without him even looking at the shape of an aleph.
His mother traveled to the Sanzer Rabbi – the [author of the] Divrei Hayim, and she took him along. She cried profusely at the Sanzer’s and bemoaned the fact that she had such a precious boy with great talents – but who was very wild.
The Sanzer called him over and told him: “Listen, child – you should obey your mother – and if you will listen to your mother then you will grow up to be a king in Israel.”
And commanded him to heed the following:
1) Do not learn to write until you are thirteen
2) Always pray from a prayer-book
3) You should look after your mother.
When R. Samuel Engel told this story he said “I obeyed the Sanzer and never regretted it.”
I.F.
R. Jacob Flanzgraben
A student of R. Samuel Engel
(די מעשה האט דערציילט ר’ שמואל ענגעל צו ר’ יעקב פלאנצגראבען)
ר’ שמואל ענגעל דער {דאדימישלער} {ראדימישלער} רב (א נאענטער קרוב פון ר’ יוסף ענגעל) איז יונג געווארען א יתום. זיין מוטער איז געווען אן ארעמע אלמנה.
דאס יינגעל האט געוויזען געוואלדיגע אייגענשאפטען אבער איז געווען זייער ווילד. אמאל האט ער געקענט אויף-זיין גאנצע נעכט און לערנען בהתמדה און אן אנדער מאל איז פאר- בייגעגאנגען גאנצער טעג און האט נישט אנגעקוקט קיין צורת אלף.
איז די מוטער געפארען צום סאנצער רב – דעם דברי חיים, און האט אים מיטגענעמען. זי האט זיך שטארק צערוויינט ביים סאנצער און האט זיך באקלאגט דאס זי האט א זייער א טייער יינגעל מיט גרויסע כשרונות – אבער איז שטארק ווילד.
האט אים דער סאנצער רב צוגערופען און האט אים געזאגט: הער דיך צו קינד – זאלסט פאלגען דער מאמע דיינער – און אויב די וועסט פאלגען די מאמא וועסט דו אויפוואקסן א מלאך מלך בישראל.
און האט אים אנגעזאגט די ווייטערדיגע זאכען
1) זאלסט נישט לערנען שרייבען ביס צו 13 יאר
2) זאלס שטענדיג דאווענען אין א סידור
3) זאלס הארען דער מוטער.
ר’ שמואל ענגעל ווען ער האט דערציילט די מעשה האט זיך אנגערופען: איך האב דען סאנצער געהארכט [?\געפארכט?] און קיינמאל נישט חרטה געהאט
י.פ)
יעקב פלאנצגראבען
א תלמיד פון ר’ שמואל ענגעל
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
