אודות מכון המחקר
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
הר’ מרוזין יצא מהכלא בשושן פורים (הרבי מבויאן). יהודי אחד גילה שהרבי מרוז’ין יצא מהכלא, והשתוקק להיות הראשון שיקבל את פניו. הוא התעורר מוקדם מאוד בבוקר והלך למקווה. הוא לקח עמו בקבוק ברנדי ומשהו לטעום והמתין עד שהרבי מרוז’ין יצא. ואכן, יצא שהוא היה האדם הראשון במקום.
החסיד בירך את הרבי מרוז’ין לשלום, שתה עמו לחיים, ואחר כך אמר: “מי יתן ורבונו של עולם יסייע לכך שהייסורים שהרבי סבל יהיו כפרתך עבור ההמשך, אבל, רבי – עליך לדאוג מכאן והלאה שלא לגנוב סוסים.” [הערת צד:] (זו כנראה התייחסות לעובדה שהרבי מרוז’ין לא נכלא על לא דבר).
ענה לו הרבי מרוז’ין: “לא גנבתי סוסים, אבל כן ישבתי בכלא בשביל סוסים.”
י.פ.
אליה נייגארטען
(שמע מחסיד בויאן זקן שהכיר כבר את הזקן מסדיגורה)
The Ruzhiner was released from prison on Shushan Purim (Boyaner Rebbe).
A Jew found out that the Ruzhiner was being released from prison – and he greatly desired to be the first to greet him.
So he got up very early in the morning and went to the mikveh, took along a bottle of brandy and a morsel, and waited until the Ruzhiner emerged.
And indeed that is what happened – he was the first person there. He greeted the Ruzhiner and drank le-hayim. The hasid then said to him: “May God help that the suffering that the rebbe underwent will serve as an atonement for the future – but nevertheless rebbe – you should take care from now on – not to steal horses.
{[This is apparently an allusion to the fact that the Ruzhiner was not incarcerated for nothing]}
The Ruzhiner answered: “I didn’t steal any horses, but I did sit in prison for horses.”
I.F.
Elijah Neigarten
(Heard from an old Boyaner hasid who yet knew the old Sadagurer)
דער ריזשינער איז הערויס פון דער {תפוסה} [תפיסה] שושן פורים (באיאנער רבי)
אן א א ייד האט זיך דערוואוסט דאס דער ריזשינער גייט הערויס פון דער תפיסה – האט ער שטארק חשק געהאט ער זאל זיין דער ערשטער וואס זאל אים געבען שלום.
איז ער אויפגעשטאנען גאר אין דער פרי, געגאנגען אין מקוה, מיטגעבראכט א פלאש בראנפן און פערבייסען און געווארט ביז דער ריזשינער איז הערויס.
אזוי איז תאקי געווען – ער איז געווען דער ערשטער אויף דעם פלאץ. ער האט דעם ריזשינער געגעבען שלום און געטרינקען לחיים.
דער נאך זאגט אים דער חסיד: דער אייבישטער זאל העלפען דאס די יסורים וואס דער רבי איז דארכגעגאנגען זאלען זיין א כפרה אויף ווייטער – אבער פון דעסט ווייגען רבי – זאלט איר זיך היטען פון יעצט אן – פון צו גנב’נען פערד
[בגליון: [דאס איז ווייסט אויס אן אנשפיל דאס דער ריזשינער איז נישט אומזיסט געזעסען אין תפיסה]]
האט דער ריזשינער אים געענטפערט: פערד האב איך נישט געגנבט אבער פאר פערד בין איך געזעסען
י.פ)
אלי’ נייגארטען
(געהערט פון אן אלטען באיאנער חסיד וואס האט נאך געקענט דעם אלטען סאדאגארער)
הר’ מרוזין יצא מהכלא בשושן פורים (הרבי מבויאן). יהודי אחד גילה שהרבי מרוז’ין יצא מהכלא, והשתוקק להיות הראשון שיקבל את פניו. הוא התעורר מוקדם מאוד בבוקר והלך למקווה. הוא לקח עמו בקבוק ברנדי ומשהו לטעום והמתין עד שהרבי מרוז’ין יצא. ואכן, יצא שהוא היה האדם הראשון במקום.
החסיד בירך את הרבי מרוז’ין לשלום, שתה עמו לחיים, ואחר כך אמר: “מי יתן ורבונו של עולם יסייע לכך שהייסורים שהרבי סבל יהיו כפרתך עבור ההמשך, אבל, רבי – עליך לדאוג מכאן והלאה שלא לגנוב סוסים.” [הערת צד:] (זו כנראה התייחסות לעובדה שהרבי מרוז’ין לא נכלא על לא דבר).
ענה לו הרבי מרוז’ין: “לא גנבתי סוסים, אבל כן ישבתי בכלא בשביל סוסים.”
י.פ.
אליה נייגארטען
(שמע מחסיד בויאן זקן שהכיר כבר את הזקן מסדיגורה)
The Ruzhiner was released from prison on Shushan Purim (Boyaner Rebbe).
A Jew found out that the Ruzhiner was being released from prison – and he greatly desired to be the first to greet him.
So he got up very early in the morning and went to the mikveh, took along a bottle of brandy and a morsel, and waited until the Ruzhiner emerged.
And indeed that is what happened – he was the first person there. He greeted the Ruzhiner and drank le-hayim. The hasid then said to him: “May God help that the suffering that the rebbe underwent will serve as an atonement for the future – but nevertheless rebbe – you should take care from now on – not to steal horses.
{[This is apparently an allusion to the fact that the Ruzhiner was not incarcerated for nothing]}
The Ruzhiner answered: “I didn’t steal any horses, but I did sit in prison for horses.”
I.F.
Elijah Neigarten
(Heard from an old Boyaner hasid who yet knew the old Sadagurer)
דער ריזשינער איז הערויס פון דער {תפוסה} [תפיסה] שושן פורים (באיאנער רבי)
אן א א ייד האט זיך דערוואוסט דאס דער ריזשינער גייט הערויס פון דער תפיסה – האט ער שטארק חשק געהאט ער זאל זיין דער ערשטער וואס זאל אים געבען שלום.
איז ער אויפגעשטאנען גאר אין דער פרי, געגאנגען אין מקוה, מיטגעבראכט א פלאש בראנפן און פערבייסען און געווארט ביז דער ריזשינער איז הערויס.
אזוי איז תאקי געווען – ער איז געווען דער ערשטער אויף דעם פלאץ. ער האט דעם ריזשינער געגעבען שלום און געטרינקען לחיים.
דער נאך זאגט אים דער חסיד: דער אייבישטער זאל העלפען דאס די יסורים וואס דער רבי איז דארכגעגאנגען זאלען זיין א כפרה אויף ווייטער – אבער פון דעסט ווייגען רבי – זאלט איר זיך היטען פון יעצט אן – פון צו גנב’נען פערד
[בגליון: [דאס איז ווייסט אויס אן אנשפיל דאס דער ריזשינער איז נישט אומזיסט געזעסען אין תפיסה]]
האט דער ריזשינער אים געענטפערט: פערד האב איך נישט געגנבט אבער פאר פערד בין איך געזעסען
י.פ)
אלי’ נייגארטען
(געהערט פון אן אלטען באיאנער חסיד וואס האט נאך געקענט דעם אלטען סאדאגארער)
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
