אודות מכון המחקר
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
פעם אחת ר’ עזריאל באלטער בא לרבי מאפטא. הוא ראה כיצד הרבי מאפטא מניח תפילין של רבנו תם לפני ‘ובא לציון’.
הוא שאל אותו: “איך זה? – ר’ וועלוועל (ר’ בנימין זאב) באלטער ראה אצל הבעש”ט שהוא מניח תפילין של רבנו תם רק לאחר תפילתו.”
ענה לו הרבי מאפטא – “איזו מין שאלה היא זו? הבעש”ט תמיד אמר ‘קדושה’ עם המלאכים. וכשהגיע למילים ‘מקבלין זה מזה’ המלאכים קיבלו מהבעש”ט יותר ממה שהוא קיבל מהם.”
“אנחנו”, המשיך הרבי מאפטא – “לא מקבלים מהמלאכים והם בוודאי לא מקבלים מאיתנו. לכן יש טעם להניח תפילין עבור ‘קדושה’ בדיוק כפי שמקדשים על חלה במקום על יין.”
את המעשה סיפר ר’ יצחק מאיר – שבעצמו שמע מאביו – הרבי מאפטא.
י.פ.
פנחס לאנדוי.
Rabbi Azriel Balter once came to the Apter Rav. He noticed that the Apter Rav donned Rabbenu Tam’s tefillin before U’va LeTzion.
He asked him: how can it be? – R’ Velvel (R’ Binyomin Ze’ev) Balter saw the Besht put on Rabbenu Tam’s tefillin only after his prayers.
The Apter Rav answered him, what kind of a question is that? The Besht always recited Kedushah (Doxology) together with the angels. When he reached the phrase “they receive one from another” (Mikablim den m’den), the angels received more from the Besht than he did from them.
We – the Apter Rav said further – do not receive anything from the angels and they certainly do not receive anything from us. It would be as logical to don tefillin for Kedishah as it would be to recite kiddush over challah instead of over wine.
The story was related by R’ Yitzchak Meir – who himself heard it from his father – the Apter Rav.
Y.F.
Pinchas Landau
ר’ עזריאל באלטער איז אמאל געקומען צום אפטער רב. האט ער געזען ווי דער אפטער רב לייגט תפילין רבנו תם תפילין פאר ובא לציון.
האט ער אים געפרעגט: סטייטש – ר’ וועלוועל (ר’ בנימין זאב) באלטער האט געזען ביים בעשט אז ער לייגט די רבנו תם’ס תפילין גאר נאך דעם דאווענען.
האט אים דער אפטער רב געענטפערט – וואס איז דאס פאר א פראגע. אז דער בעש”ט האט שטענדיג געזאגט קדושה מיט די מלאכים. און אז עס איז געקומען צו ומקבלין {דן} [דין] מן {דן} [דין] האבען די מלאכים מער מקבל געווען פונ’ם }דעם{ בעשט ווי ער פון זיי.
אונז – האט דער אפטער ווייטער געזאגט – זענען נישט מקבל פון די מלאכים און זיי פון אונז אוודאי נישט. וואלט ביי אונז געהאט א טעם צו זאגען לייגען ק תפילין אין קדושה פונקט ווי אז מען מאכט קידוש אויף חלה אנשטאט אויף וויין.
די מעשה האט ר’ יצחק מאיר דערציילט – וואס האט עס אליין געהערט פונ’ם דעם פאטער – דעם אפטער רב.
י. פ)
פנחס לאנדוי
פעם אחת ר’ עזריאל באלטער בא לרבי מאפטא. הוא ראה כיצד הרבי מאפטא מניח תפילין של רבנו תם לפני ‘ובא לציון’.
הוא שאל אותו: “איך זה? – ר’ וועלוועל (ר’ בנימין זאב) באלטער ראה אצל הבעש”ט שהוא מניח תפילין של רבנו תם רק לאחר תפילתו.”
ענה לו הרבי מאפטא – “איזו מין שאלה היא זו? הבעש”ט תמיד אמר ‘קדושה’ עם המלאכים. וכשהגיע למילים ‘מקבלין זה מזה’ המלאכים קיבלו מהבעש”ט יותר ממה שהוא קיבל מהם.”
“אנחנו”, המשיך הרבי מאפטא – “לא מקבלים מהמלאכים והם בוודאי לא מקבלים מאיתנו. לכן יש טעם להניח תפילין עבור ‘קדושה’ בדיוק כפי שמקדשים על חלה במקום על יין.”
את המעשה סיפר ר’ יצחק מאיר – שבעצמו שמע מאביו – הרבי מאפטא.
י.פ.
פנחס לאנדוי.
Rabbi Azriel Balter once came to the Apter Rav. He noticed that the Apter Rav donned Rabbenu Tam’s tefillin before U’va LeTzion.
He asked him: how can it be? – R’ Velvel (R’ Binyomin Ze’ev) Balter saw the Besht put on Rabbenu Tam’s tefillin only after his prayers.
The Apter Rav answered him, what kind of a question is that? The Besht always recited Kedushah (Doxology) together with the angels. When he reached the phrase “they receive one from another” (Mikablim den m’den), the angels received more from the Besht than he did from them.
We – the Apter Rav said further – do not receive anything from the angels and they certainly do not receive anything from us. It would be as logical to don tefillin for Kedishah as it would be to recite kiddush over challah instead of over wine.
The story was related by R’ Yitzchak Meir – who himself heard it from his father – the Apter Rav.
Y.F.
Pinchas Landau
ר’ עזריאל באלטער איז אמאל געקומען צום אפטער רב. האט ער געזען ווי דער אפטער רב לייגט תפילין רבנו תם תפילין פאר ובא לציון.
האט ער אים געפרעגט: סטייטש – ר’ וועלוועל (ר’ בנימין זאב) באלטער האט געזען ביים בעשט אז ער לייגט די רבנו תם’ס תפילין גאר נאך דעם דאווענען.
האט אים דער אפטער רב געענטפערט – וואס איז דאס פאר א פראגע. אז דער בעש”ט האט שטענדיג געזאגט קדושה מיט די מלאכים. און אז עס איז געקומען צו ומקבלין {דן} [דין] מן {דן} [דין] האבען די מלאכים מער מקבל געווען פונ’ם }דעם{ בעשט ווי ער פון זיי.
אונז – האט דער אפטער ווייטער געזאגט – זענען נישט מקבל פון די מלאכים און זיי פון אונז אוודאי נישט. וואלט ביי אונז געהאט א טעם צו זאגען לייגען ק תפילין אין קדושה פונקט ווי אז מען מאכט קידוש אויף חלה אנשטאט אויף וויין.
די מעשה האט ר’ יצחק מאיר דערציילט – וואס האט עס אליין געהערט פונ’ם דעם פאטער – דעם אפטער רב.
י. פ)
פנחס לאנדוי
החסידות המאוחרת נתפסה והוצגה במחקר כתנועה של התמסדות והתקבעות שאיבדה את הרנסנס החסידי הראשוני, ואף התנוונה. לאחרונה חלו שינויים במחקר והוצגו שיטות וגישות יותר מורכבות שמוצאות מאפיינים ייחודים לחסידות המאוחרת.
