כיצד נולד הבעש”ט
ר’ אליעזר, אביו של הבעש”ט היה מפורסם כמכניס אורחים גדול.
בזמן שאשתו של ר’ אליעזר הייתה בהריון, היה רעש גדול בשמים על כך שנשמה כה גבוהה עומדת להיוולד. לס”מ היה אינטרס אישי למנוע זאת. בתחילה, הוא רצה להבין מדוע לר’ אליעזר מגיעה כזאת זכות גדולה. הצדיקים הגדולים בשמים אמרו לו: “מכיוון שהוא מכניס אורחים גדול.” הס”מ טען שזה לא נכון – וכי צריך לנסותו.
אז אליהו הנביא התחפש לאדם עני ובא עם תרמילו באמצע השבת אל ר’ אליעזר ונכנס לתוך ביתו.
ר’ אליעזר הראה לו כבוד גדול – הוא נתן לו מיטה ומאכלי שבת.
כשהגיע מוצאי שבת ואליהו הנביא ביקש להיפרד, ר’ אליעזר לחש באוזנו – כך שאף אחד לא שמע – “יהודי יקר, אל תעשה זאת שוב – אל תסע בשבת עם תרמיל.”
כך, כשראו כמה גדולה מצוות הכנסת אורחים אצל ר’ אליעזר, שאירח אפילו מחלל שבת – אז אף אחד בשמים לא יכול היה לקטרג, והילד נולד לר’ אליעזר. זה היה ר’ ישראל בעש”ט.
י.פ.
הרבי מבויאן
How the Besht was born
R. Eliezer the father of the Besht was famous for his hospitality.
When R. Eliezer’s wife became pregnant, there was a great commotion in Heaven [about the fact] that a lofty soul was going to be born. The samach mem1 had a personal agenda to prevent it. At first, he wanted to know why R. Eliezer deserved such an honor. The Tzadikim in Heaven told him: because he is such a hospitable person. The samach mem argued that this is not true – he must be tested.
So Elijah the Prophet disguised himself as a pauper and came in the middle of Shabbos to R. Eliezer’s house with a knapsack.
R. Eliezer received him with great honor – he gave him a bed and Shabbos meals.
On Motzei Shabbos, when Elijah the Prophet took leave of his host, R. Eliezer whispered in his ear – that no one should hear – “Dear Jew you should not do this again – do not travel on Shabbos with a knapsack.”
When they saw how highly R. Eliezer regarded the Mitzva of hosting guests, that he even hosted a violator of the Shabbos, no one in Heaven was able to become [?],2 and a child was born to R. Eliezer. This was R. Israel Besht.
I.F.
Boyaner Rav
ווי אזוי דער בעש”ט איז געבוירען געווארען
ר’ אליעזר דער פאטער פונ’ם בעשט האט געשם’ט אלס גרויסער מכניס אורח.
בשעת ר’ אליעזר’ס פרוי האט געשוואנגערט האט זיך גערעש’ט אים הימעל דאס א הויכע נשמה גייט געבוירען ווערען. איז דעם ס”מ געגאנגען אין לעבען ער זאל ווערען פארמיידען. האט ער לכתחילה געוואלט וויסען פאר וואס קומט ר’ אליעזר {אזה} [אזא] גרויסען זכות. האט מען האבען אים די גרויסע צדיקים אין הימעל געזאגט: דאפאר וואס ער איז אזא גרויסער מכניס אורח. האט דער ס”מ געטענעט דאס עס איז נישט אמת – מען דארף אים פּרוווען.
האט אליהו הנביא זיך פארשטעלט אלס אן ארמען מאן אין איז אנגעקומען אין מיטן שבת מיט א פעקעל צו ר’ אליעזר אין שטוב אריין. ר’ אליעזר האט אים אויפגענומען מיט גרויס כבוד – אים געגעבען א געלעגער און מאכלי שבת.עס איס געקומען מוצאי שבת און אליהו הנביא האט זיך גענעמען געזעגענען האט אים ר’ אליעזר העריינגערוימט אין אויער – קיינער זאל נישט הערען – ליבער ייד, מער זאלט איר נישט אזוי טוען – העריינצופאהרען שבת מיט א פעקעל.
אזוי אז מען האט געזען ווי גרויס די מצווה פון הכנסת אורחים איז ביי ר’ אליעזר אס אפילו א מחלל שבת נעמט ער אויף – האט קיינער נישט אים הימעלגעקענט ווערען און א קינד איס געבוירען געווארען ביי ר’ אליעזר. דאס איס געווען ר’ ישראל בעש”ט.
י.פ.
באיאנער רב
כיצד נולד הבעש”ט
ר’ אליעזר, אביו של הבעש”ט היה מפורסם כמכניס אורחים גדול.
בזמן שאשתו של ר’ אליעזר הייתה בהריון, היה רעש גדול בשמים על כך שנשמה כה גבוהה עומדת להיוולד. לס”מ היה אינטרס אישי למנוע זאת. בתחילה, הוא רצה להבין מדוע לר’ אליעזר מגיעה כזאת זכות גדולה. הצדיקים הגדולים בשמים אמרו לו: “מכיוון שהוא מכניס אורחים גדול.” הס”מ טען שזה לא נכון – וכי צריך לנסותו.
אז אליהו הנביא התחפש לאדם עני ובא עם תרמילו באמצע השבת אל ר’ אליעזר ונכנס לתוך ביתו.
ר’ אליעזר הראה לו כבוד גדול – הוא נתן לו מיטה ומאכלי שבת.
כשהגיע מוצאי שבת ואליהו הנביא ביקש להיפרד, ר’ אליעזר לחש באוזנו – כך שאף אחד לא שמע – “יהודי יקר, אל תעשה זאת שוב – אל תסע בשבת עם תרמיל.”
כך, כשראו כמה גדולה מצוות הכנסת אורחים אצל ר’ אליעזר, שאירח אפילו מחלל שבת – אז אף אחד בשמים לא יכול היה לקטרג, והילד נולד לר’ אליעזר. זה היה ר’ ישראל בעש”ט.
י.פ.
הרבי מבויאן
How the Besht was born
R. Eliezer the father of the Besht was famous for his hospitality.
When R. Eliezer’s wife became pregnant, there was a great commotion in Heaven [about the fact] that a lofty soul was going to be born. The samach mem1 had a personal agenda to prevent it. At first, he wanted to know why R. Eliezer deserved such an honor. The Tzadikim in Heaven told him: because he is such a hospitable person. The samach mem argued that this is not true – he must be tested.
So Elijah the Prophet disguised himself as a pauper and came in the middle of Shabbos to R. Eliezer’s house with a knapsack.
R. Eliezer received him with great honor – he gave him a bed and Shabbos meals.
On Motzei Shabbos, when Elijah the Prophet took leave of his host, R. Eliezer whispered in his ear – that no one should hear – “Dear Jew you should not do this again – do not travel on Shabbos with a knapsack.”
When they saw how highly R. Eliezer regarded the Mitzva of hosting guests, that he even hosted a violator of the Shabbos, no one in Heaven was able to become [?],2 and a child was born to R. Eliezer. This was R. Israel Besht.
I.F.
Boyaner Rav
ווי אזוי דער בעש”ט איז געבוירען געווארען
ר’ אליעזר דער פאטער פונ’ם בעשט האט געשם’ט אלס גרויסער מכניס אורח.
בשעת ר’ אליעזר’ס פרוי האט געשוואנגערט האט זיך גערעש’ט אים הימעל דאס א הויכע נשמה גייט געבוירען ווערען. איז דעם ס”מ געגאנגען אין לעבען ער זאל ווערען פארמיידען. האט ער לכתחילה געוואלט וויסען פאר וואס קומט ר’ אליעזר {אזה} [אזא] גרויסען זכות. האט מען האבען אים די גרויסע צדיקים אין הימעל געזאגט: דאפאר וואס ער איז אזא גרויסער מכניס אורח. האט דער ס”מ געטענעט דאס עס איז נישט אמת – מען דארף אים פּרוווען.
האט אליהו הנביא זיך פארשטעלט אלס אן ארמען מאן אין איז אנגעקומען אין מיטן שבת מיט א פעקעל צו ר’ אליעזר אין שטוב אריין. ר’ אליעזר האט אים אויפגענומען מיט גרויס כבוד – אים געגעבען א געלעגער און מאכלי שבת.עס איס געקומען מוצאי שבת און אליהו הנביא האט זיך גענעמען געזעגענען האט אים ר’ אליעזר העריינגערוימט אין אויער – קיינער זאל נישט הערען – ליבער ייד, מער זאלט איר נישט אזוי טוען – העריינצופאהרען שבת מיט א פעקעל.
אזוי אז מען האט געזען ווי גרויס די מצווה פון הכנסת אורחים איז ביי ר’ אליעזר אס אפילו א מחלל שבת נעמט ער אויף – האט קיינער נישט אים הימעלגעקענט ווערען און א קינד איס געבוירען געווארען ביי ר’ אליעזר. דאס איס געווען ר’ ישראל בעש”ט.
י.פ.
באיאנער רב
Late Hasidism was perceived and presented in research as a movement of institutionalization and entrenchment that lost the initial Hasidic renaissance, and even degenerated. Recently there have been changes in research and more complex methods and approaches have been introduced that find characteristics unique to late Hasidim.
